اشعه X در بارداری
- آیا اشعه X بر بارداری تاثیر می گذارد؟
- آیا اثرات قرارگرفتن در معرض اشعه در دوران بارداری واقعا خطرناک است؟
- آیا راهی برای کاهش خطرات احتمالی وجود دارد؟
مدتهاست که اشعه X در بارداری مضر تلقی می شود. تابش این اشعه به طور بالقوه می تواند به جنین آسیب برساند و حتی منجر به نقص مادرزادی شود.
با این حال، گاهی اوقات، تصویربرداری اشعه X در دوران بارداری ممکن است ضروری باشد. مثلاً اگر پای فرد در تصادف اتومبیل آسیب دیده باشد، ممکن است پزشک متخصص به انجام این نوع بررسی نیاز داشته باشد.
اشعه X در دوران بارداری:
اشعه X امواج الکترومغناطیسی با طول موج هایی هستند که بین پرتوهای فرابنفش و گاما قرار می گیرند. آنها به عنوان پرتوهای یونیزان طبقه بندی می شوند.
بیشتر دانش ما در مورد خطرات تشعشعات در بارداری از انفجارهای هسته‌ای در جنگ جهانی دوم به دست آمده است. با این حال، اشعه X مورد استفاده در پزشکی آن سطح از قرار گرفتن در معرض اشعه را برای مادر یا نوزاد ایجاد نمی کند.
به دلیل اثراتی که پس از قرارگرفتن در معرض پرتوهای عظیم مشاهده می شود، قرارگرفتن در معرض اشعه X در دوران بارداری دلهره‌آور است، اما اکنون، دانشمندان دریافته اند که عکس اشعه X از اندام ها یا دندان های فرد می تواند برای جنین کاملا بی خطر باشد.
اثرات قرارگرفتن در معرض اشعه در دوران بارداری:
جنین در حال رشد تا حد زیادی توسط دیواره شکم و رحم در برابر تشعشعات محافظت می شود، اما مقداری اشعه از آن عبور می کند. نوزادان در حال رشد به آن بسیار حساس هستند.
علاوه بر این، تابش چندین اشعه X نیز بر اثرات آن افزوده می شود. اگر قرارگرفتن در معرض تابش قابل توجه باشد، نتایج می تواند به شرح زیر باشد:
- محدودیت رشد
- ناهنجاری های هنگام تولد
- اختلال در عملکرد مغز
- سرطان
اگرچه این خطرات شناخته شده هستند، اما نادر نیز هستند. به عنوان مثال، خطر پیش بینی شده سرطان بعدی در زندگی 2 درصد بیشتر است، اما این پیش بینی به دنبال دوز تشعشعی برابر با حدود 500 اشعه X از قفسه سینه است.
خطر عوارض مغزی در هفته های 10 تا 17 بارداری بیشتر است. در نتیجه باید از روش هایی که با دوزهای بالای تابش استفاده می‌کنند، در این دوره اجتناب شود.
با این حال لازم به ذکر است، دوزهای بسیار بالای تابش اثرات شدیدی بر جنین خواهد داشت. میکروسفالی (سر کوچک با ناهنجاری مغزی)، میکروفتالمی (چشم های کوچک)، ناهنجاری های تناسلی و اسکلتی، آب مروارید و وزن کم هنگام تولد می تواند در اثر قرارگرفتن در معرض چنین تشعشعات عظیمی باشد.
اگرچه این دوزها بسیار بالاتر از دوزهای مورد استفاده پزشکان است.
آیا می توان در دوران بارداری تصویربرداری با اشعه X انجام داد؟
بله، شما می توانید، تا زمانی که تصویربرداری از قسمت شکم شما نباشد که موجب در معرض قرار گرفتن جنین شما شود، تصویربرداری را انجام دهید. جنین به ویژه در هفته های اول بارداری بیشتر در معرض خطر است.
با این حال، اشعه X از اندام ها، دندان ها، سر و قفسه سینه به اندازه کافی ایمن است. آنها کودک شما را در معرض تابش مستقیم قرار نمی دهند.
از سوی دیگر، اشعه X از شکم، لگن، کلیه ها یا کمر، کودک شما را در معرض تشعشع قرار می دهد و باید از آن اجتناب کرد.
آیا اشعه X بر بارداری تاثیر می گذارد؟
اشعه X با دوز بالا در اوایل بارداری می تواند بر جنین شما تأثیر بگذارد. در دو هفته اول بارداری، سقط جنین ممکن است در اثر چنین مواجهه‌ای ایجاد شود.
چرا که در این زمان، جنین تنها چند سلول است و آسیب یا مرگ حتی یک یا دو سلول باعث مرگ جنین می شود.
در همین حال، نوزادانی که بین هفته دوم و هشتم در معرض این اشعه قرار می گیرند، احتمال دارد کاهش رشد و همچنین نقص های مادرزادی را تجربه کنند.
نوزادانی که بین هفته 8 تا 16 هستند و در معرض اشعه قرار می گیرند، در معرض خطر بیشتری برای ناتوانی های ذهنی و یادگیری هستند.
با این حال، دوزهای بالاتر اشعه X در طول اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا اسکن پزشکی هسته ای استفاده می شود. در اسکن پزشکی هسته ای شامل تزریق یک ماده رادیواکتیو است که دوربین قادر به دیدن آن است. دوز تابش بسیار بیشتر از یک عکس اشعه X است.
CT اسکن لگن یا شکم در هفته های اولیه بارداری نیز یک خطر است. به دنبال چنین روش هایی، خطر ابتلا به سرطان کودکی در نوزاد افزایش می یابد.
تنقیه باریمی شامل تزریق مایعی حاوی باریم به داخل راست روده و سپس تصویربرداری با اشعه X است. در طی این روش، قرارگرفتن در معرض اشعه برای جنین بسیار بیشتر از یک عکس اشعه X است، بنابراین در دوران بارداری باید از انجام این آزمایش اجتناب شود.
اقدامات احتیاطی در رابطه با اشعه X در بارداری:
همیشه به پزشک خود اطلاع دهید که آیا باردار هستید یا ممکن است باردار باشید. آنها در مورد اقدامات احتیاطی مناسب تصمیم خواهند گرفت.
اگر مشکل پزشکی شما فوری نیست، ممکن است عکس برداری با اشعه X را به بعد از تولد نوزادتان موکول کنند.
اگر اشعه X از اندام، سر یا گردن باشد، به شما یک پیش بند سربی داده می شود. این پیشبند شکم شما را می پوشاند و اجازه نمی دهد اشعه X به کودک شما برسد.
در غیر این صورت، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد از روش تصویربرداری دیگری استفاده کند. سونوگرافی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از اشعه یونیزان استفاده نمی کند. استفاده از آنها در دوران بارداری بی خطر می باشد.
قرارگرفتن در معرض اشعه X در دوران بارداری به صورت تصادفی:
اگر قبل از اینکه متوجه شوید باردار هستید، از قسمت شکم عکس اشعه X بگیرید باید به پزشک خود اطلاع دهید. تابش یک عکس اشعه X بسیار ناچیز است، بنابراین بعید است پزشک شما بیش از حد نگران باشد.
در موارد اشعه X با دوز بالا:
تنقیه باریم و سی تی اسکن از دوزهای بالاتری از تابش نسبت به اشعه X منفرد استفاده می کنند. برخی از اقدامات قلبی و عمل های ارتوپدی نیز تحت هدایت اشعه X انجام می شود. آنها از دوزهایی از اشعه استفاده می کنند که باید در بارداری از آنها اجتناب شود.
اگر قبل از اطلاع از بارداری خود چنین تماسی داشته اید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
نکات کلی تصویربرداری با اشعه X در دوران بارداری:
تصویربرداری با اشعه X در دوران بارداری مطلوب نیست، اما نیازی به ترس نیست. واحدهای اشعه X مدرن از دوزهای کم تابش استفاده می کنند. میزان تابش یک عکس اشعه X، در واقع، به هیچ وجه به کودک شما آسیب نمی رساند. اگر پزشک شما به این نتیجه برسد که شما نیاز به عکس برداری با اشعه X دارید، خطر عدم دریافت اشعه X احتمالا بیشتر از آن است.
زمان عکسبرداری با اشعه ایکس نیز مهم است. قبل از هفته 18 بارداری، نوزادان به اشعه بسیار حساس هستند. آنها به احتمال زیاد از آن آسیب می بینند. با این حال، پس از هفته 26 بارداری، کودک شما به اندازه یک نوزاد تازه متولد شده به تابش حساسیت دارد.
احتمالاً پزشک شما در دوران بارداری از گرفتن عکس اشعه ایکس اجتناب می کند، اما گاهی اوقات برای تشخیص و درمان یک بیماری نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس است. چنین درمانی گاهی برای حفظ سلامتی شما و کودکتان ضروری است.
مطالب مشابه:
سرطان در دوران بارداری
پارگی رحم در بارداری
معاینات واژینال در بارداری و زایمان
آناتومی رحم در بارداری و زایمان
تونل کارپال در بارداری (CTS)
منبع: webmd
