استخراج و فیریز اسپرم

یکی از راه های موثر در حفظ باروری مردان، فیریز اسپرم است. فیریز اسپرم این امکان را به مرد میدهد تا در آینده قدرت باروری خود را حفظ کند. موارد کاربرد فیریز اسپرم زمانی است که فرد دارای مشکلات ناباروری، مشاغل پر خطر، ابتلا به سرطان و یا نیازمند عمل جراحی و اقدامات پزشکی است و این اقدامات روی باروری فرد تاثیر میگذارد.

اسپرم، سلول های جنسی مردانه است که طی مراحل پیچیده ای در بیضه ها تولید میشود. تولید اسپرم نیازمند عملکرد طبیعی بیضه ها، همچنین غده هیپوفیز و هیپوتالاموس است. حدود ۳۰٪ از علل ناباروری زوج ها مربوط به مردان است که 10 تا 15 درصد دلیل ناباروری مردان مربوط به آزواسپرمی است.

آزواسپرمی دلایل مختلفی دارد. اما به طور کلی به دو دسته انسدادی و غیر انسدادی تقسیم میشود.

در نوع غیر انسدادی، بیضه ها سالم هستند. اما امکان تولید اسپرم را ندارند. این نوع آزو اسپرمی به دلیل مشکلات هورمونی و یا بعضی درمان ها مانند شیمی درمانی رخ میدهد.

در نوع انسدادی، بیضه به طور طبیعی توانایی تولید اسپرم را دارد اما در مسیر رسیدن اسپرم به مجرای اسپرم، مانع وجود دارد. یکی از راه های تشخیص نوع آزواسپرمی، بیوپسی بیضه است. بیوپسی بیضه با عمل استخراج اسپرم متفاوت است. بیوپسی روشی در جهت شناسایی روش صحیح درمان آزواسپرمی است.

قبل از انجام عمل استخراج اسپرم، آزمایشاتی جهت شناسایی علت ناباروری در مردان مورد نیاز است. این آزمایشات شامل:

• آنالیز مایع منی: اسپرم های موجود در مایع منی از نظر تعداد، اندازه و کیفیت آن برای باروری بررسی میشود.
• آزمایشات خون: بررسی مشکلات هورمونی و یا ژنتیکی
• سونوگرافی بیضه: بررسی احتمال وجود گرفتگی یا انسداد در بیضه

استخراج اسپرم:

استخراج اسپرم یک روش درمان ناباروری در مردان است که  لازمه آن استفاده از روش های کمک باروری مانند IVF ،IUI و یا میکرواینجکشن است. از این روش زمانی استفاده میشود که در مایع منی فرد اسپرم وجود نداشته باشد. در این صورت از سایر قسمت های دستگاه تناسلی اسپرم برداشته میشود و کیفیت آن توسط میکروسکوپ بررسی میشود.

امروزه روش های مختلفی برای استخراج اسپرم وجود دارد که متخصصان اورولوژی بسته به دلیل انجام استخراج و تشخیص علت عدم وجود اسپرم، نوع استخراج را تشخیص میدهند. تمامی این روش ها به جهت به دست آوردن بهترین و بیشترین تعداد اسپرم و استفاده از آنها در روش های کمک باروری مانند IVF،IUI و یا میکرواینجکشن است.

انواع روش های استخراج اسپرم:

• آسپیراسیون اسپرم بیضه (Testicular sperm aspiration /TESA)

روش TESA برای تشخیص وجود آزواسپرمی انسدادی انجام می شود. همچنین میتوان از آن به عنوان روشی برای استخراج استفاده کرد. در این روش یک سوزن نازک وارد بیضه شده و اسپرم را خارج میکنند. گاهی اوقات در روش TESA اسپرم کافی به دست نمی آید که در این صورت، سایر روش ها انجام میشود.

• آسپیراسیون اسپرم اپیدیدیم از راه زیر پوستی (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration/PESA)

PESA روشی مشابه TESA است که میتوان بارها و با هزینه کم آن را انجام داد. برای مردانی که آزواسپرمی انسدادی ناشی از وازکتومی دارند انجام میشود. این روش با بی حسی موضعی در اتاق عمل یا مطب انجام می شود.

• استخراج اسپرم بیضه (Testicular sperm extraction /TESE)

TESE اغلب برای بررسی آزواسپرمی استفاده میشود که شامل ایجاد یک برش کوچک در بیضه و بررسی لوله‌ ها برای وجود اسپرم و همچنین برداشتن اسپرم است. TESE معمولاً در اتاق عمل با بیهوشی انجام می شود. اما می توان آن را در مطب و با بی حسی موضعی هم انجام داد. در این روش میتوان زمان استخراج اسپرم را با زمان عمل تخمک گیری از همسر را با هم هماهنگ کرد و یا اسپرم های بدست آمده را فیریز کرد. بیماران معمولاً اسپرم را در طول این روش برای روش های کمک باروری منجمد می کنند.

• آسپیراسیون اسپرم میکرواپیدیدیمی (/MESA Microepididymal Sperm Aspiration)

روش MESA در مردانی استفاده میشود که به دلیل فقدان مجرای وازودفران مادرزادی دو طرفه و یا در اثر وازوکتومی، دچار انسداد لوله اپیدیدیم شدند. در این روش، پزشک پس از مشاهده دقیق لوله‌ های اپیدیدیم در زیر میکروسکوپ، میتواند به بررسی بیشترین تعداد اسپرم‌ های با تحرک بالا بپردازد. در این روش میتوان زمان استخراج اسپرم را با زمان عمل تخمک گیری از همسر را با هم هماهنگ کرد و یا اسپرم های بدست آمده را برای استفاده در آینده فیریز کرد.

• استخراج اسپرم از بیضه به روش میکروسکوپی (Micro-TESE):

روش Micro-TESE فقط برای موارد آزواسپرمی غیر انسدادی انجام می شود. در این روش پوشش بیرونی بیضه باز و داخل آن بررسی می گردد. متخصص اورولوژی می تواند مناطقی را که احتمالاً باعث تولید اسپرم می شوند را ببیند. این روش معمولاً در اتاق عمل با بیهوشی عمومی انجام میشود و بیشتر مناطق بیضه ها با بزرگ نمایی قابل توجهی مورد بررسی قرار می گیرند و بافت کمتری برداشته می شود. Micro-TESE روشی ایمن است و آسیب کمتری به رگ های خونی وارد می شود. برخی پزشکان معتقدند Micro-TESE شانس بهتری برای پیدا کردن اسپرم در بیماران مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی ایجاد می کند. بیماران در طی این روش اسپرم هایی که فریز شدند را برای روش های کمک باروری آینده ذخیره می کنند. در مواردی که هیچ اسپرمی طی روش های استخراج اسپرم یافت نشود، اغلب استفاده از اسپرم اهدایی به بیماران توصیه می شود.

فیریز اسپرم

بعد از انجام هر یک از روش های استخراج اسپرم، آنها داخل لوله های مخصوص قرار میگیرند و توسط نیتروژن مایع در دمای منفی 196 درجه سانتی گراد منجمد میشود. اسپرم ها را میتوان برای مدت نامحدود فیریز کرد. قابل ذکر است اسپرم هایی که فیریز شدند از نظر قدرت باروری با اسپرم های تازه تفاوتی ندارد.

مشکلات احتمالی پس از استخراج اسپرم:

• خونریزی
• عفونت
• درد
• احتمال پیدا نکردن اسپرم
• نیاز به انجام عمل های دیگر
• آسیب به بیضه یا از بین رفتن آن (این مورد نادر است).

مراقبت های لازم بعد از استخراج اسپرم:

زمان بهبودی بعد از استخراج اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم، به روش استفاده شده بستگی دارد و می تواند از چند روز تا یک هفته متغیر باشد. به بیشتر بیماران میگویند که از فعالیت شدید خودداری کنند. استفاده از بسته‌ های یخ بلافاصله بعد از عمل نیز کمک کننده می باشد. پزشک برای کمک به کاهش درد، داروهای مسکن تجویز می کند. همچنین ممکن است قبل و یا بعد از استخراج اسپرم به بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود تا از ایجاد عفونت جلوگیری گردد. اگر بیمار بخیه داشته باشد، به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز خواهد داشت. اکثر آقایان می توانند پس از 24 تا 48 ساعت به سرکار بازگردند. اما بازگشت به مشاغل سنگین ممکن است 5 تا 10 روز طول بکشد.

مطالب مشابه:

تکه تکه شدن DNA اسپرم

آزو اسپرمی چیست؟

علائم پولیپ دهانه رحم

افزایش اسپرم در مردان چاق

ترتیب DNA و انواع آن

منبع: hopkinsmedicine ، webmd