سیاه سرفه

سیاه سرفه یک عفونت مجاری تنفسی بسیار مسری است. در بسیاری از افراد، این بیماری با سرفه‌ های شدید و به دنبال آن تنفس با صدای بلند که صدایی شبیه «فریاد» دارد، مشخص می‌شود. این دوره های سرفه می تواند هفته ها یا حتی ماه ها پس از اولین بروز علائم بیماری ادامه یابد. این عفونت می تواند باعث بیماری شدید و تهدید کننده زندگی به خصوص در نوزادان شود. حدود یک سوم تمام نوزادان (کودکان کمتر از یک سال) که سیاه سرفه می‌گیرند، نیاز به درمان در بیمارستان دارند.

قبل از تولید واکسن، سیاه سرفه به عنوان یک بیماری دوران کودکی در نظر گرفته می شد. در حال حاضر این بیماری در درجه اول بر کودکان بسیار جوانی که دوره کامل واکسیناسیون را سپری کرده اند و نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها از بین رفته است تأثیر می گذارد.

علائم سیاه سرفه:

در صورت ابتلا به این بیماری، حدود 7 تا 10 روز طول می کشد تا علائم و نشانه ها ظاهر شوند. اگرچه گاهی اوقات ممکن است بیشتر طول بکشد. علائم معمولاً در ابتدا خفیف و شبیه سرماخوردگی معمولی می باشد:

• آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• چشم های قرمز و آبریزش
• تب
• سرفه
• مکث در تنفس در نوزادان (آپنه).

پس از یک یا دو هفته، علائم بدتر می شوند. مخاط ضخیم در داخل مجاری تنفسی جمع می شود و باعث سرفه غیرقابل کنترل می شود. حملات سرفه شدید و طولانی مدت ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• استفراغ
• نتیجه یک چهره قرمز یا آبی
•  خستگی مفرط ناشی از سرفه های طولانی مدت
• سرفه های طولانی، مکرر یا شدید (پاروکسیسم) که به طور متناوب تا 10 هفته یا بیشتر عود می کنند.
• پس از قطع سرفه، هنگام دم، صدای سیخ.

با این حال، بسیاری از مردم این ویژگی را ایجاد نمی کنند. گاهی اوقات، سرفه مداوم تنها نشانه سیاه سرفه یک نوجوان یا بزرگسال است.

نوزادان ممکن است اصلا سرفه نکنند. در عوض، ممکن است برای نفس کشیدن دچار مشکل شوند، یا حتی ممکن است به طور موقت تنفس شان قطع شود.

علائم این بیماری پس از چهار هفته کاهش می یابد، اگرچه حملات سرفه می تواند ماه ها پس از شروع علائم عود کند.

ابتلا به سیاه سرفه:

این بیماری می تواند هر کسی را مبتلا کند، اما اغلب در نوزادان، کودکان و نوجوانان رخ می دهد. نوزادان به ویژه در برابر عفونت آسیب پذیر هستند زیرا تا حداقل 2 ماهگی نمی توانند واکسن سیاه سرفه را دریافت کنند. آنها می توانند این بیماری را از والدین، مراقبان بزرگسال یا سایر کودکان دیگر بگیرند.

علل:

سیاه سرفه توسط نوعی باکتری به نام Bordetella pertussis ایجاد می شود. این وضعیت زمانی شروع می شود که باکتری وارد سیستم تنفسی می شود. هنگامی که یک فرد مبتلا به این بیماری، سرفه یا عطسه می کند، قطرات ریز مملو از میکروب به هوا پاشیده می شود و به ریه های هر کسی که نزدیک است و تنفس می کند وارد می شود.

باکتری به اکستنشن های ریز و مو مانند (سیلیا) روی پوشش مجرای تنفسی متصل می شود. سپس، آنها سموم را آزاد می کنند که به مژک ها آسیب می زند و باعث تورم راه های هوایی می شود. این تورم باعث افزایش ترشحات مخاطی می شود که باعث سرفه شدید می شود.

این بیماری مسری است و حتی ممکن است قبل از ظاهر شدن علائم فرد مسری باشد و تا دو هفته پس از شروع سرفه مسری باقی بماند.

عوامل خطر:

واکسن سیاه سرفه ای که در کودکی دریافت می شود در نهایت از بین می رود. این امر اکثر نوجوانان و بزرگسالان را مستعد ابتلا به عفونت در جایی که شیوع دارد، می‌کند.

نوزادانی که کمتر از 12 ماه سن دارند و واکسینه نشدند یا مجموعه کامل واکسن های توصیه شده را دریافت نکرده اند، بیشترین خطر عوارض شدید و مرگ را دارند.

تشخیص:

تشخیص سیاه سرفه در مراحل اولیه می تواند دشوار باشد. زیرا علائم و نشانه های آن شبیه علائم سایر بیماری های تنفسی رایج مانند: سرماخوردگی، آنفولانزا یا برونشیت است.

پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد علائم فرد سؤال می پرسد.

ممکن است برای تایید تشخیص به آزمایش های پزشکی نیاز باشد. چنین آزمایشاتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش از کشت بینی یا گلو: پزشک از ناحیه ای که بینی و گلو به هم می رسند (نازوفارنکس) یک سواب یا نمونه ساکشن می گیرد. سپس نمونه برای شواهد وجود باکتری سیاه سرفه بررسی می شود.
• آزمایشات خون: ممکن است یک نمونه خون گرفته شود و به آزمایشگاه فرستاده شود تا تعداد گلبول های سفید خون بررسی شود، زیرا گلبول های سفید به بدن در مبارزه با عفونت ها مانند: سیاه سرفه کمک می کنند. بالا بودن تعداد گلبول های سفید معمولاً نشان دهنده وجود عفونت یا التهاب است. این یک آزمایش عمومی است و مخصوص سیاه سرفه نیست.
• رادیوگرافی قفسه سینه: پزشک ممکن است برای بررسی وجود التهاب یا مایع در ریه‌ ها عکسبرداری با اشعه ایکس تجویز کند، که می‌تواند زمانی رخ دهد که ذات‌الریه سیاه سرفه و سایر عفونت‌ های تنفسی را پیچیده می‌کند.

تکنسین آزمایشات را برای وجود باکتری Bordetella تجزیه و تحلیل کند.

عوارض:

نوجوانان و بزرگسالان اغلب بدون هیچ مشکلی از سیاه سرفه بهبود می یابند. هنگامی که عوارض رخ می دهد، معمولاً عوارض جانبی سرفه های شدید هستند، مانند:

• دنده های کبود یا ترک خورده
• فتق های شکمی
• شکستگی رگ های خونی در پوست یا سفیدی چشم

نوزادان:

در نوزادان (به ویژه در سنین زیر 6 ماه) عوارض سیاه سرفه شدیدتر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ذات الریه
• کند شدن یا توقف تنفس
• کم آبی یا کاهش وزن به دلیل مشکلات تغذیه
• تشنج
• ضربه مغزی

از آنجایی که نوزادان و کودکان نوپا در معرض بیشترین خطر عوارض ناشی از این بیماری هستند، به احتمال زیاد نیاز به درمان در بیمارستان دارند. عوارض می تواند برای نوزادان کمتر از 6 ماه تهدید کننده زندگی باشد.

پیشگیری:

بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری، واکسن سیاه سرفه است که پزشکان اغلب آن را همراه با واکسن‌ هایی علیه دو بیماری جدی دیگر “دیفتری و کزاز” تجویز می‌کنند. پزشکان توصیه می کنند واکسیناسیون در دوران نوزادی شروع شود.

واکسن دیفتری-کزاز- سیاه سرفه (DTaP) شامل یک سری از پنج تزریق است که معمولاً در این سنین به کودکان تزریق می شود:

• دوز اول: 2 ماهگی.
• دوز دوم: 4 ماهگی.
• نوبت سوم: 6 ماهگی.
• دوز چهارم: بین 15 تا 18 ماهگی.
• دوز پنجم: بین 4 تا 6 سالگی.

عوارض جانبی واکسن:

عوارض جانبی واکسن معمولاً خفیف است و ممکن است شامل تب، کرختی، سردرد، خستگی یا درد در محل تزریق باشد.

دزهای یادآور واکسن:

نوجوانان: از آنجایی که ایمنی ناشی از واکسن سیاه سرفه تا سن 11 سالگی کاهش می یابد، پزشکان برای محافظت در برابر این بیماری، دیفتری و کزاز، تزریق واکسن تقویتی را در این سن توصیه می کنند.

بزرگسالان: برخی از انواع واکسن‌ های 10 ساله کزاز و دیفتری نیز شامل محافظت در برابر این بیماری می‌شوند. این واکسن همچنین خطر انتقال این عفونت را به نوزادان کاهش می دهد.

زنان باردار: کارشناسان بهداشت اکنون توصیه می کنند که زنان باردار بین هفته های 27 تا 36 بارداری واکسن سیاه سرفه را دریافت کنند. همچنین ممکن است در چند ماه اول زندگی از نوزاد محافظت کند.

درمان:

نوزادان معمولاً برای درمان در بیمارستان بستری می شوند زیرا این عفونت برای آن گروه سنی خطرناک تر است. اگر کودک نمی تواند مایعات یا غذا را نگه دارد، ممکن است مایعات داخل وریدی لازم باشد. کودک همچنین بایستی از دیگران جدا شود تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

درمان برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً در خانه قابل مدیریت است.

داروها:

آنتی بیوتیک ها باکتری های ایجاد کننده این بیماری را از بین می برند و به بهبودی سریع کمک می کنند. به اعضای خانواده در معرض، ممکن است آنتی بیوتیک های پیشگیرانه تجویز شود.

متأسفانه، مقدار زیادی دارو برای تسکین سرفه در دسترس نیست. به عنوان مثال، داروهای سرفه بدون نسخه، تأثیر کمی بر این بیماری دارند و توصیه نمی شود.

به طور کلی سیاه سرفه یک عفونت تنفسی است که می تواند باعث سرفه های شدید و طولانی مدت یا مشکلات تنفسی شود. می تواند باعث بیماری های تهدید کننده زندگی به خصوص در نوزادان شود. که لازم است فوراً به دنبال درمان بود همچنین توصیه می شود واکسن آن را برای جلوگیری از عفونت دریافت کنند.

مطالب مشابه:

تب حصبه یا تیفوئید

دیورتیکولوز

سندرم سوزش دهان (BMS)

سندرم سوء جذب

هموکروماتوز

منابع: mayoclinic ، my.clevelandclinic ، cdc