کرانیکتومی

کرانیکتومی نوعی جراحی بزرگ مغز است که در آن جراح بخشی از جمجمه را برای دسترسی به مغز برمی دارد. جراح در طول این عمل جمجمه را جایگزین نمی کند. یک روش بعدی که کرانیوپلاستی نامیده می شود، قطعه برداشته شده جمجمه را در زمان دیگری جایگزین می کند.

پزشک ممکن است کرانیکتومی را برای کاهش تورم، فشار یا خونریزی (مایع اضافی) روی مغز در نظر بگیرد. فشار وارد شده به جمجمه ناشی از تورم یا مایع اضافی می تواند تهدید کننده زندگی باشد یا باعث آسیب مغزی شود. زیرا فضای زیادی بین مغز و جمجمه وجود ندارد. هر فشاری خطرناک است و می تواند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد.

جراح ممکن است کرانیکتومی را کرانیکتومی رفع فشار بنامد.

تاثیر کرانیکتومی:

کرانیکتومی درمان می کند:

• تورم.
• فشار (فشار داخل جمجمه یا فشار خون بالا).
• خونریزی یا مایع اضافی.

علت تورم، فشار یا خونریزی (مایع اضافی) در مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

• یک آسیب تروماتیک
• سکته مغزی.
• یک لخته خون
• هماتوم.

علت انجام کرانیکتومی:

مغز یکی از بزرگترین و پیچیده ترین اندام های بدن انسان است. همچنین یک اندام حیاتی ظریف است که به چندین لایه محافظت نیاز دارد. معمولاً جمجمه از آسیب مغزی محافظت می کند و از آن جلوگیری می کند. اما هنگامی که جمجمه آسیب می‌بیند، کیسه بافتی داخل مغز به نام مننژ و مایع موجود در مننژها که مغزی نخاعی نام دارد تحت تأثیر قرار می‌گیرد و می تواند منجر به تورم در مغز و افزایش مایع داخل جمجمه شود. اگر فشار و خونریزی کاهش نیابد، ممکن است به بافت مغز آسیب برساند و باعث آسیب دائمی مغز شود. به غیر از آسیب تروماتیک، دلایل متعددی برای افزایش فشار بر مغز وجود دارد، از جمله:

1. افزایش سطح مایع مغزی نخاعی – ادم مغزی
2. خونریزی یا تجمع خون در مغز. به آن هماتوم داخل جمجمه ای می گویند.
3. آسیب به سر که باعث تورم می شود.
4. تومور مغزی
5. عفونت مغز، از جمله آنسفالیت یا مننژیت
6. افزایش فشار خون یا فشار خون بالا کنترل نشده
7. سکته
8. آنوریسم مغزی
9. لخته شدن خون در شریان های مغز
10. عروق مغزی مسدود که باعث ایجاد بافت های مرده می شود. به عنوان انفارکتوس مغزی شناخته می شود.

آمادگی برای جراحی کرانیکتومی:

کرانیکتومی معمولا یک جراحی اورژانسی است و معمولاً زمانی برای آمادگی قبلی برای این جراحی وجود ندارد.

جراح و تیم مراقبتی قبل از جراحی به موارد زیر نیاز دارند:

• یک معاینه فیزیکی
• آزمایشات خون
• تست های تصویربرداری (اشعه ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن، پت اسکن یا آنژیوگرافی).

زمان نقاهت بعد از جراحی:

هنگامی که فشار در مغز کاهش یافت، جراح سوراخ را با جمجمه برداشته شده که ذخیره شده بود می پوشاند یا ممکن است از ایمپلنت جمجمه مصنوعی استفاده کند. به این روش کرانیوپلاستی می گویند.

با این حال، زمان بهبودی فرد به سلامت کلی و شدت بیماری بستگی دارد. بهبودی ممکن است شامل پوشیدن کلاه ایمنی برای محافظت از جمجمه و مغز و حفاظت از آسیب احتمالی به سر در آینده باشد.

ممکن است لازم باشد فرد چند هفته یا بیشتر در بیمارستان بستری شود تا پزشکان بتوانند وضعیت سلامتی او را بررسی کنند. گاهی اوقات، بیماران ممکن است برای صرف غذا یا مایعات، صحبت کردن و راه رفتن نیاز به توانبخشی داشته باشند.

در طول مرحله بهبودی، پزشک ممکن است به فرد توصیه کند که از فعالیت های زیر اجتناب کند:

• دوش گرفتن تا چند روز بعد از جراحی
• بلند کردن اجسام سنگین
• انجام کار دستی یا ورزش
• استفاده از سیگار و الکل
• رانندگی با هر وسیله نقلیه

مدت زمان انجام کرانیکتومی:

کرانیکتومی معمولاً بین سه تا پنج ساعت طول می کشد. برخی از پروسیجرها (عمل جراحی) بسته به اینکه چرا به کرانیکتومی نیاز است، بیشتر طول می کشد.

مزایای کرانیکتومی:

مزایای کرانیکتومی شامل درمان علت است. که این عمل می تواند کاهش دهد:

• ضربه مغزی.
• عوارض تهدید کننده زندگی.

عوارض احتمالی کرانیکتومی:

مانند هر جراحی دیگری، کرانیکتومی خطرات و عوارض خاص خود را دارد. این عوارض بر اساس شدت آسیب است. موارد زیر عوارض احتمالی است:

• آسیب مغزی طولانی مدت
• تجمع مایع عفونی در مغز
• التهاب مغز که به عنوان مننژیت شناخته می شود.
• عفونت در مغز و ستون فقرات
• خونریزی.
• فتق.
• عدم تکلم
• فلج کامل یا جزئی بدن
• تغییرات در خلق و خو یا رفتار.
• کما
• مرگ مغزی

گاهی ممکن است سال ها یا ماه ها پس از جراحی با عوارضی مواجه شوید، مانند:

• تجمع مایع مغزی نخاعی در مغز
• هیدروسفالی
• بروز مجموعه ای از علائم، مانند: ضعف حرکتی، اختلال شناختی، سردرد و تشنج.

این عوارض می تواند باعث مرگ شوند. ممکن است خطر افتادن و عدم تعادل و هماهنگی بعد از جراحی افزایش یابد. بنابراین مهم است که استراحت لازم را تا زمانی که سلامتی کامل فراهم شد و توانایی به تنهایی راه رفتن یا حرکت، داشته باشند ضروری است.

موفقیت کرانیکتومی:

متغیرهای زیادی از جمله: سلامت عمومی فرد و دلیل جراحی در میزان موفقیت جراحی نقش دارد. میزان موفقیت با مراقبت های عصبی و توانبخشی طولانی مدت بهبود می یابد. برخی از افراد ممکن است به طور کامل بهبود پیدا نکنند، به خصوص اگر دلیل جراحی آنها سکته مغزی باشد. بسیاری از افراد پس از جراحی کرانیکتومی بهبود می یابند، اما عوارض جانبی ممکن است.

مدت زمان نقاهت برای کرانیکتومی:

زمان بهبودی فرد پس از کرانیکتومی به علت و وسعت جراحی بستگی دارد. به طور متوسط، جمجمه در یک یا دو ماه بهبود می یابد، اما ممکن است فرد سال ها در دوران نقاهت باشد. بهبودی فرد زمانی که تحت عمل جراحی دوم (کراینیوپلاستی) قرار می گیرید تا قسمت برداشته شده جمجمه جایگزین شود، زمان بیشتری می برد. معمولاً پس از جراحی کرانیکتومی نیاز به توانبخشی طولانی مدت و مراقبت های مادام العمر وجود دارد.

تشخیص فشار داخل جمجمه:

فشار داخل جمجمه ای یک وضعیت پزشکی شدید است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. چندین علائم به فرد در مورد آن هشدار می دهد. با این حال، ممکن است با سایر مسائل بهداشتی اشتباه گرفته شود. اما در صورت تجربه هر یک از این علائم زیر و یا وجود این علائم به صورتیکه با گذشت زمان بدتر می شود، ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه شود.

علائم عبارتند از:

• سردرد شدید
• گیجی
• مشکلات بینایی
• تهوع و استفراغ
• تغییرات ناگهانی و غیر قابل توضیح در رفتار
• تنفس کم عمق
• ضعف
• مشکل در حرکت و صحبت کردن
• خستگی مفرط و خواب آلودگی

کرانیکتومی ساب اکسیپیتال چیست؟

کرانیکتومی ساب اکسیپیتال نوعی کرانیکتومی است که در آن جراح تکه ای از ناحیه ساب اکسیپیتال جمجمه (پایه) را برمی دارد که این ناحیه در پشت سر و نزدیک گردن قرار دارد.

مطالب مشابه:

ارتباط روده و مغز

درد عصبی (نورالژی)

اسکیزوفرنی

تومور استخوان (سارکوم)

آزمایش ژنتیک

منابع: healthlibrary.askapollo ، my.clevelandclinic