هپاتیت A چیست؟

هپاتیت A عفونت کوتاه مدت و بسیار مسری کبدی است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد میشود.

همانطور که قبلا ذکر شد، ویروس‌ های متعددی در بروز هپاتیت نقش دارند. بعضی از ویروس‌ ها التهاب کوتاه مدت در کبد ایجاد میکنند که به آن هپاتیت حاد می‌ گویند و بعضی دیگر باعث التهاب‌ های طولانی مدت کبدی می‌ شوند که به آن هپاتیت مزمن می‌ گویند.

هپاتیت آ عفونتی حاد و ناگهانی است که می‌ تواند از چند هفته تا چندین ماه به درازا بکشد.

در اغلب موارد ویروس منجر به عفونت مزمن نمی‌ شود. هرچند در موارد نادر ممکن است این بیماری شدید باشد و باعث آسیب کبدی یا از کار افتادن کبد شود. ویروس از طریق غذا و آب غیر بهداشتی منتقل می‌ شود.

در سال 2014 مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) اعلام کرد حدود 1200 مورد هپاتیت A مزمن در آمریکا ثبت شده است.

انتظار میرود آمار واقعی بیشتر از این مقدار باشد چرا که افراد فاقد علائم یا افراد با علائم ضعیف ممکن است متوجه عفونت و ابتلا خود به این ویروس نشده باشند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا تخمین میزند آمار واقعی در سال 2014 حدود 2500 نفر بوده است.

بیشتر افراد بزرگسال مبتلا به هپاتیت آ حدود 28 روز بعد از بروز عفونت علائم نشان خواهند داد. کودکان زیر 6 سال به ندرت علائمی نشان می‌ دهند.

علائم می توانند شامل موارد زیر باشد:

• ادرار تیره
• اسهال یا مدفوعی با رنگ خاکستری یا آجری رنگ
• ضعف
• تب ضعیف
• درد شکمی یا درد مفاصلی
• حالت تهوع، استفراغ یا از دست دادن اشتها
• چشم و پوست زرد رنگ (زردی)

عواملی که ریسک ابتلا به ویروس هپاتیت A را افزایش می‌دهند عبارتند از :

• سفر به ویژه به آسیا، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، آفریقا و خاورمیانه
• استفاده از سرنگ‌ های آلوده
• کارکردن در فاضلاب‌ ها
• مصرف صدف خام یا سبزیجات شسته نشده

آزمایش هپاتیت A:

هدف از آزمایش هپاتیت A تشخیص آلوده بودن یا آلودگی قبلی فرد به ویروس هپاتیت آ (HAV) میباشد. پزشک برای مقاصد زیر ممکن است درخواست آزمایش هپاتیت A را دهد:

• تشخیص عفونت فعلی: پزشک از آزمایش هپاتیت برای شناسایی علت بیماری هپاتیت در افراد با نشانه‌ ها و علائم این بیماری استفاده میکند.
• بررسی ایمنی: بعد از اینکه فرد از بیماری هپاتیت آ بهبود یافت، به علت حضور آنتی‌ بادی‌ های ایجاد شده علیه ویروس هپاتیت A، نسبت به بروز مجدد این بیماری ایمن می‌ باشد. آزمایش هپاتیت A نشان خواهد داد که فرد دارای آنتی‌ بادی‌ های محافظ در برابر ویروس HAV می‌ باشد که این آنتی‌ بادی‌ ها یا به خاطر بهبودی از عفونت پیشین و یا به دلیل واکسینه شدن در برابر ویروس هپاتیت A در بدن ایجاد شدند.

آزمایش هپاتیت A چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟

برای بررسی این امر که بیماری هپاتیت ناشی از ویروس هپاتیت A می‌ باشد یا خیر، آزمایش هپاتیت آ درخواست می‌ شود. این آزمایش دنبال آنتی‌ بادی‌ های خاصی میگردد.

آنتی‌ بادی موادی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به مواد خارجی از جمله ویروس‌ هپاتیت A تولید می‌ شود.

آزمایش هپاتیت A دو نوع آنتی‌ بادی را بررسی میکند: آنتی‌ بادی ایمونوگلوبولین M هپاتیت A و آنتی‌ بادی ایمونوگلوبولین G هپاتیت A.

(anti-HAV-IgM , anti-HAV-IgG)

آزمایش آنتی‌ بادی ایمونوگلوبولین M هپاتیت آ (anti-HAV-IgM):

هنگامی که فرد برای اولین بار به ویروس هپاتیت A مبتلا می‌ شود بدن آنتی‌ بادی‌ های anti-HAV-IgM تولید می‌ کند. این آنتی‌ بادی‌ ها معمولا از دو هفته بعد از آغاز علائم تا حدود 6 ماه بعد در بدن قابل شناسایی می‌ باشند.

آزمایش آنتی‌ بادی ایمونوگلوبولین G هپاتیت آ (anti-HAV-IgG):

این آزمایش آنتی‌ بادی IgG را که بعدها در طول بیماری ایجاد می‌ شود مورد شناسایی قرار می‌ دهد. آنتی‌ بادی IgG در برابر عفونت‌ های آتی به هپاتیت A ایمنی ایجاد می‌ کند. این آنتی‌ بادی تا آخر عمر در بدن قابل شناسایی هستند. از این آزمایش برای بررسی ابتلای قبلی به ویروس هپاتیت A و در بعضی موارد برای بررسی ایمنی ناشی از عفونت‌ های قبلی یا واکسیناسیون مورد استفاده قرار میگیرد.

آزمایش آنتی‌ بادی کلی

این آزمایش هر دو آنتی‌ بادی IgG و IgM را مورد بررسی قرار می‌ دهد. به همین علت می‌ تواند هم ابتلا به عفونت جدید و هم عفونت پیشین به ویروس هپاتیت A را شناسایی کند.

آزمایش خون بررسی آنتی‌ بادی‌ ها، آزمایش استاندارد و طلائی عفونت هپاتیت آ می‌ باشد. با این حال آزمایش دیگری نیز وجود دارد که به دنبال مواد ژنتیکی ویروس هپاتیت A می‌ گردد. این مدل آزمایش که آزمایش تکثیر نوکلئیک اسید (NAAT) نام دارد، میتواند ردپای (نشانه‌ های) ویروس هپاتیت A را در مدفوع، خون، مایعات بدن و بافت کبدی بیمار شناسایی کند.

در بسیاری از موارد، آزمایش مخصوص هپاتیت آ به همراه یا بعد از آزمایشات خونی بررسی کننده عملکرد کبد، انجام می‌ شود. آزمایشات بررسی کننده عملکرد کبد می‌ تواند شامل پنل گسترده‌ ای از آزمایشات باشد که به آن پنل کبد می‌ گویند. مقادیر مذکور در پنل کبدی میتواند اطلاعاتی در مورد عملکرد کبد و التهاب کبد در اختیار قرار دهد. این تست‌ ها قادر هستند وجود هپاتیت ویروسی را تشخیص دهند ولی نمیتوانند نوع ویروس را تعیین کنند. به همین دلیل است که آزمایش آنتی‌ بادی مورد درخواست قرار میگیرد تا علت بروز بیماری تایید گردد و نوع ویروس انتقال دهنده مشخص شود.

چه آمادگی‌هایی برای آزمایش هپاتیت A مورد نیاز است؟

به طور کلی برای انجام این آزمایش نیاز به ناشتا بودن یا آمادگی خاصی نمی‌ باشد.

برای آزمایش هپاتیت A نیاز به چه نوع نمونه‌ ای است؟

برای انجام این آزمایش نیاز به نمونه‌ خون وریدی است.

آیا جواب آزمایش هپاتیت A دقیق و قابل استناد است؟

این آزمایش، آزمایش استاندارد و روش مورد تایید بررسی وجود عفونت فعال هپاتیت آ و وجود ایمنی به این ویروس می‌ باشد.

با این که جواب مثبت آزمایش آنتی‌ بادی anti-HAV-IgM ارزش تشخیصی برای عفونت هپاتیت آ را دارد چنین جوابی برای بیماران فاقد علائم هپاتیت ممکن است چندان مفید نباشد.

در بیماران بدون علائم مشاهده آنتی‌ بادی anti-HAV-IgM ممکن است به معنای وجود عفونت فاقد علائم باشد و یا به این معنی باشد که آنتی‌ بادی IgM طولانی‌ تر از حد معمول در بدن باقی مانده است.

آیا نیاز به آزمایشات تکمیلی می‌ باشد؟

نتیجه آزمایش هپاتیت آ وجود نیاز به آزمایشات تکمیلی را تعیین می‌ کند. در صورتی که علائم واضح باشند، این آزمایشات برای بررسی عملکرد کبد فرد بیمار، ارزیابی تغذیه مناسب و مدیریت عوارض بیماری مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

اگر جواب آزمایش هپاتیت آ بیمار منفی شود و فرد فاقد ایمنی باشد، پزشک متخصص ممکن است واکسینه شدن علیه این ویروس را تجویز کند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) واکسیناسیون در برابر هپاتیت آ برای همه‌ کودکان 12 ماه تا 23 ماه، کودکان و جوانان 2 تا 18 سال که در زمان نوزادی واکسینه نشدند، خانمان باردار در معرض ریسک به عفونت ویروس هپاتیت A و سایر افراد واکسینه نشده‌ توصیه می‌ کند.