سرگیجه

سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از احساسات مانند احساس ضعف، احساس گیجی و منگی، احساس بی ثباتی استفاده می شود. به صورت کلی تجربه ای که این حس کاذب را ایجاد می کند که شما یا اطرافتان در حال چرخش یا حرکت هستید، سرگیجه نام دارد.

این احساسات ممکن است با راه رفتن، ایستادن یا حرکت دادن سر تحریک شوند یا بدتر شوند. سرگیجه ممکن است با حالت تهوع همراه باشد یا آنقدر ناگهانی یا شدید باشد که فرد نیاز به نشستن یا دراز کشیدن داشته باشد.

همچنین سرگیجه یکی از شایع ‌ترین دلایل مراجعه بزرگسالان به پزشکان است. سرگیجه های مکرر یا سرگیجه مداوم می تواند زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. اما سرگیجه به ندرت نشانه یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.

درمان سرگیجه به علت و علائم فرد بستگی دارد. درمان معمولاً مؤثر واقع می شود.

گاهی اوقات احساس سرگیجه، سبکی سر یا عدم تعادل معمول است و عموما جدی نیست. سرگیجه معمولاً خود به خود برطرف می شود اما اگر نگران هستید به پزشک عمومی مراجعه کنید.

علت سرگیجه:

سرگیجه ممکن است به دلایلی از جمله اختلال گوش داخلی، بیماری حرکتی و اثرات دارویی ایجاد شود. همچنین گاهی اوقات به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند گردش خون ضعیف، عفونت یا آسیب ایجاد می شود.

• اختلالات گوش داخلی

سرگیجه تجربه این حس کاذب است که اطراف شما در حال چرخش یا حرکت است. در صورت داشتن اختلالات گوش داخلی، مغز شما سیگنال هایی را از گوش داخلی دریافت می کند که با آنچه چشم ها و اعصاب حسی شما دریافت می کنند سازگار نیست. سرگیجه همان کاری است که مغز شما برای رفع سردرگمی انجام می دهد.

• سرگیجه موضعی حمله ای خوش خیم (BPPV)

این حالت باعث ایجاد حس شدید و کوتاه اما کاذب می شود که در حال چرخش یا حرکت هستید و به علت تغییر سریع در حرکت سر ایجاد می‌شوند، مانند زمانی که در رختخواب می چرخید، می ‌نشینید یا ضربه ‌ای به سر وارد می شود. BPPV شایع ترین علت سرگیجه است.

• عفونت

عفونت ویروسی عصب دهلیزی، به نام نوریت دهلیزی ((vestibular neuritis)، می تواند باعث گیجی شدید و دائمی شود. اگر شما نیز دچار کم شنوایی ناگهانی هستید، ممکن است به لابیرنتیت (Labyrinthitis) مبتلا شده باشید.

• بیماری منیر (Meniere’s disease)

این بیماری شامل تجمع بیش از حد مایع در گوش داخلی شما می شود. مشخصه آن دوره های ناگهانی سرگیجه است که تا چندین ساعت طول می کشد. همچنین ممکن است دچار کم شنوایی نوسانی، زنگ زدن در گوش و احساس گرفتگی گوش شوید.

• میگرن

افرادی که میگرن را تجربه می کنند ممکن است حتی زمانی که سردرد شدید ندارند، دوره های سرگیجه را تجربه کنند. چنین دوره ‌هایی می ‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و ممکن است با سردرد و همچنین حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

• افت فشار خون

کاهش چشمگیر فشار خون سیستولیک شما ممکن است منجر به ایجاد سبکی سر کوتاه مدت یا احساس غش شود و ممکن است پس از نشستن یا ایستادن خیلی سریع رخ دهد. به این وضعیت افت فشار خون ارتواستاتیک نیز میگویند.

• گردش خون ضعیف

شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، آریتمی قلبی و حمله ایسکمیک گذرا می تواند باعث سبکی سر شود. همچنین کاهش حجم خون ممکن است باعث جریان خون ناکافی به مغز یا گوش داخلی شما و در نتیجه ایجاد سرگیجه شود.

• شرایط عصبی

برخی از اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس می توانند منجر به عدم تعادل تدریجی شوند.

• داروها

گیجی می ‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها مانند داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی و آرام‌ بخش‌ ها باشد. خصوصا داروهای کاهنده فشار خون اگر فشار خون شما را بیش از حد پایین بیاورند ممکن است باعث حالت غش شوند.

• اختلالات اضطرابی

برخی از اختلالات اضطرابی ممکن است باعث سبکی سر یا احساس گیجی شود که اغلب به عنوان سرگیجه شناخته می شود. این موارد شامل حملات پانیک و ترس از ترک خانه یا ترس از قرار گرفتن در فضاهای باز و بزرگ (اگورافوبیا) است.

• سطوح پایین آهن (کم خونی)

سایر علائم و نشانه هایی که ممکن است همراه با این عارضه در صورت کم خونی رخ دهد عبارتند از: خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست.

• قند خون پایین (هیپوگلیسمی)

این عارضه عموماً در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می کنند رخ می دهد. سبکی سر ممکن است با تعریق و اضطراب همراه باشد.

• مسمومیت با مونوکسید کربن

علائم مسمومیت با مونوکسید کربن اغلب به عنوان علائم شبه آنفولانزا توصیف می شود و شامل سردرد، گیجی، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه سینه و گیجی است.

• گرمازدگی و کم آبی بدن

اگر فعالیت در هوای گرم دارید یا مایعات کافی نمی نوشید، ممکن است به دلیل گرمای بیش از حد (هیپرترمی) یا کم آبی احساس سرگیجه کنید. این امر به ویژه در صورت مصرف داروهای قلبی خاص صادق است.

عوامل خطر

• سن

افراد مسن بیشتر احتمال دارد به شرایط پزشکی مبتلا شوند که باعث سرگیجه، به ویژه احساس عدم تعادل می شود. آنها همچنین احتمال بیشتری برای مصرف داروهایی دارند که می توانند باعث این مشکل شوند.

• سابقه تجربه سرگیجه

اگر قبلاً سرگیجه را تجربه کرده اید، احتمال اینکه در آینده نیز دچار آن شوید بیشتر است.

برای برطرف شدن سرگیجه موارد زیر را انجام دهید:

• دراز بکشید تا سرگیجه برطرف شود، سپس به آرامی بلند شوید.
• به آرامی و با احتیاط حرکت کنید.
• استراحت کافی داشته باشید.
• مایعات به خصوص آب زیاد بنوشید.
• از قهوه، سیگار، الکل و مواد مخدر خودداری کنید.

همچنین:

• از خم شدن ناگهانی اجتناب کنید.
• پس از نشستن یا دراز کشیدن ناگهان بلند نشوید.
• از انجام کارهایی که می تواند خطرناک باشد مانند رانندگی، بالا رفتن از نردبان یا استفاده از ماشین آلات سنگین خودداری کنید.

در صورت داشتن شرایط زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

• در صورتی که نگران سرگیجه خود هستید.
• سرگیجه از بین نمی رود یا به طور ادامه دار دچار سرگیجه می شوید.
• شنیدن یا صحبت کردن برای شما سخت تر است.
• صدای زنگ یا صداهای دیگری در گوش شما وجود دارد (وزوز گوش)
• دوبینی، تاری دید یا سایر تغییرات در بینایی خود دارید.
• صورت، بازوها یا پاهای شما بی حس یا ضعیف می شوند.
• علائم دیگری مانند تغییرات در نبض، غش کردن یا افتادن، سردرد، یا احساس بیماری دارید.

مدت زمانی که گیجی طول می کشد و علائم دیگری که دارید به تعیین علت دقیق کمک می کند. از خودتشخیصی خودداری کرده و اگر نگران هستید به پزشک عمومی مراجعه کنید.

مطالب مشابه:

وزوز گوش

فشار خون پایین

۵ آزمایش خون برتر برای زنان

منابع: mayoclinic ، nhs