سوء هاضمه (Dyspepsia)
سوءهاضمه که به آن دیس پپسی یا ناراحتی معده نیز گفته می شود، ناراحتی در بالای شکم است. سوء هاضمه با علائم خاصی مانند درد شکم و احساس سیری بلافاصله پس از شروع غذا خوردن توصیف می شود. سوء هاضمه همچنین می تواند یکی از علائم بیماری های مختلف گوارشی باشد.
اگر چه سوء هاضمه شایع است، اما هر فردی ممکن است به شیوه های مختلفی سوء هاضمه را تجربه کند. علائم سوء هاضمه ممکن است گاهی اوقات یا هر روز احساس شود.
سوء هاضمه اغلب با تغییر شیوه زندگی و مصرف دارو برطرف می شود.
علائم سوء هاضمه:
اگر سوء هاضمه داشته باشید ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- سیری زود هنگام در طول وعده غذایی: هر چند مقدار زیادی از وعده غذایی خود را نخورده اید اما احساس سیری می کنید و ممکن است نتوانید غذای خود را تمام کنید.
- احساس سیری ناخوشایند بعد از خوردن غذا: احساس سیری و پُری معده بیشتر از حد معمول به طول می انجامد.
- احساس ناخوشایند و درد در ناحیه بالای شکم: شما احساس درد خفیف تا شدیدی در ناحیه بین پایین قفسه سینه و پایین شکم می کنید.
- احساس سوزش در قسمت بالای شکم: احساس ناخوشایند گرمی و سوزش بین شکم و قفسه سینه می کنید.
- نفخ در قسمت بالای شکم: احساس ناخوشایند سفتی در قسمت بالای شکم خود می کنید.
- تهوع: احساس تهوع و استفراغ می کنید.
علائم و نشانه های کمتر شایع شامل استفراغ و آروغ زدن است.
گاهی اوقات افراد مبتلا به سوء هاضمه دچار سوزش سر دل نیز می شوند. سوزش سر دل یک احساس درد یا سوزش در مرکز قفسه سینه است که ممکن است در حین یا بعد از غذا خوردن در ناحیه گردن یا پشت شما پخش شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
سوء هاضمه خفیف معمولا مسئله نگران کننده ای نیست. اگر احساس ناخوشی شما بیش از دو هفته ادامه داشت با پزشک مشورت کنید.
اگر درد شدید یا همراه با موارد زیر تجربه می کنید، سریع به پزشک مراجعه کنید:
- کاهش وزن ناخواسته یا کاهش اشتها
- استفراغ مکرر یا استفراغ همراه با خون
- مدفوع سیاه یا قیری رنگ
- مشکل در بلع که به تدریج بدتر می شود
- خستگی یا ضعف، که ممکن است نشان دهنده کم خونی باشد
در صورت داشتن موارد زیر سریعا درخواست مراقبت های پزشکی بدهید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- تنگی نفس، عرق کردن، یا درد قفسه سینه که به فک، گردن یا بازو می رسد.
- درد قفسه سینه در هنگام استرس یا فعالیت
علل سوء هاضمه (dyspepsia):
سوء هاضمه دلایل زیادی دارد. اغلب، سوء هاضمه با سبک زندگی مرتبط است و ممکن است با غذا، نوشیدنی یا دارو تحریک شود. علل شایع سوء هاضمه عبارتند از:
- پُرخوری یا خیلی سریع غذا خوردن
- غذاهای چرب و تند
- مصرف بیش از حد کافئین، الکل، شکلات یا نوشیدنی های گازدار
- سیگار کشیدن
- اضطراب
- برخی از آنتی بیوتیک ها، مسکن ها و مکمل های آهن
- اضافه وزن
سوء هاضمه علمکردی یا غیرزخمی یکی از دلایل شایع سوء هاضمه است. سوء هاضمه عملکردی با سندرم روده تحریک پذیر مرتبط است.
برخی اوقات سوء هاضمه ناشی از بیماری های دیگر است از جمله:
- التهاب معده (گاستریت)
- زخم معده
- بیماری سلیاک
- سنگ کیسه صفرا
- یبوست
- التهاب پانکراس (پانکراتیت)
- سرطان معده
- انسداد روده
- کاهش جریان خون در روده (ایسکمی روده)
- دیابت
- بیماری تیروئید
- بارداری
عوارض سوء هاضمه (dyspepsia):
هر چند سوء هاضمه معمولا عوارض جدی ندارد، می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و باعث احساس ناخوشایندی و ناراحتی شما شود. می تواند باعث کاهش غذا خوردن شما شود.
سوء هاضمه در زنان باردار:
زنان باردار اغلب دچار سوء هاضمه می شوند. از هفته 27 به بعد سوء هاضمه بسیار شایع است. این می تواند ناشی از تغییرات هورمونی و فشار دادن کودک در حال رشد به معده است. پزشک داروساز یا پزشک متخصص زنان و زایمان می تواند برای کاهش مشکلات سوء هاضمه در دوران بارداری داروهای مناسب این دوران برای شما را تجویز کند.
درمان سوء هاضمه:
درمان سوء هاضمه به علت آن بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهای بدون نسخه و نسخه ای
- تغییر رژیم غذایی
- درمان های روانشناختی
داروهای بدون نسخه و نسخه ای:
شما می توانید بسیاری از داروهای بدون نسخه از جمله آنتی اسیدها، مسدودکننده های H2 یا مهارکننده های پمپ پروتون برای درمان سوء هاضمه خریداری کنید. با این حال اگر سوء هاضمه شما بیش از 2 هفته طول بکشد باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است داروهای سرکوب کننده اسید را تجویز کند که قوی تر از داروهایی است که بدون نسخه تهیه می شوند. همچنین پزشک ممکن است آنتی بیوتیک یا داروهای روان شناختی برای درمان سوء هاضمه تجویز کند.
آنتی اسیدها: پزشکان اغلب ابتدا آنتی اسیدها را تجویز می کنند، داروهای بدون نسخه که اسیدهای معده شما را خنثی می کنند.
آنتی بیوتیک ها: درمان هیلوباکتر پیلوری (H. pylori) پزشک آنتی بیوتیک ها را تجویز می کنند. پزشک حداقل دو مورد از موارد زیر را تجویز خواهد کرد:
- آموکسی سیلین
- کلاریتروماسین
- مترونیدازول
- تتراسایکلین
- تینیدازول
مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs): اگر سوزش سر دل داشته باشید، PPIs در درمان سوء هاضمه موثرتر هستند. از جمله PPIs:
- اسموپرازول
- لانسوپرازول
- امپرازول
- پانتوپرازول
- رابپرازول
پروکینتیک ها: پروکینتیک ها به خالی شدن سریع تر معده کمک می کند. پروکینتیک های تجویزی شامل:
- بتانکل
- متوکلوپرامید
مسدودکننده های H2: مسدودکننده های H2 داروهایی هستند که میزان تولید اسید معده را کاهش می دهند. مسدودکننده های H2 باعث تسکین کوتاه مدت سوء هاضمه می شود.
از جمله داروهای مسدودکننده H2:
- سایمتیدین
- فاموتیدین
تغییرات در رژیم غذایی:
پزشک ممکن است توصیه کند از مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها اجتناب کنید. برخی از مواد غذایی و نوشیدنی هایی که ممکن است باعث سوء هاضمه یا بدتر شدن علائم شوند عبارتند از:
- نوشیدنی های گازدار
- نوشیدنی ها یا غذاهای حاوی کافئین
- غذاهای حاوی مقدار زیادی اسید مانند گوجه فرنگی، فراورده های گوجه فرنگی و پرتقال
مطالب مشابه:
