داروهای باروری
عوارض جانبی و خطرات داروهای باروری به دارویی که مصرف می کنید بستگی دارد. داروهای باروری خوارکی (مانند کلومید یا لتروزول) عوارض جانبی خفیفی نسبت به داروهای باروری تزریقی دارند (مانند گنادوتروپین ها یا آگونیست ها و آنتاگونیست های GnRH).
شایع ترین عوارض جانبی داروی عبارتند از:
- نفخ
- سردرد
- حساس شدن سینه ها
- ناراحتی معده
- گُر گرفتگی و نوسانات خلقی
شایع ترین خطرات داروهای باروری عبارتند:
- حاملگی چندقلو (مانند دوقلو یا سه قلو یا بیشتر)
- ابتلا به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
داروهای باروری می توانند معجزه کنند و به طور کلی موثر هستند. با این حال، درک عوارض و نحوی کاهش عوارض احتمالی مهم است.
عوارض جانبی:
عوارض جانبی علائم ناخواسته و غیرعمدی هستند که در اثر مصرف دارو ایجاد می شوند. اینکه آیا شما عوارض جانبی را تجربه خواهید کرد یا خیر بستگی به:
- داوریی که مصرف می کنید
- دوز دارو (دوزهای بالاتر معمولا به معنای افزایش خطر است)
- بدن شما دارد.
به عنوان مثال، داروی باروری کلومید را در نظر بگیرید. برخی از زنان کلومید مصرف می کنند و احساس خوبی دارند. برخی دیگر سردرد یا نوسانات خلقی را تجربه می کنند. تا زمانی که دارو مصرف نکنید، پیش بینی واکنش بدن شما دشوار است. در زیر لیست مختصری از عوارض جانبی شایع داروهای باروری قابل مشاهده است.
اضطراب:
وقتی بروشور دارو را می خوانید و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع می شوید، ممکن است دچار اضطراب شوید. این اضطراب ممکن است خطر ابتلا به برخی عوارض جانبی را افزایش دهد. به آن اثر nocebo می گویند (شبیه به اثر دارونماست، اما منفی). البته، همیشه قبل از مصرف هر داروی باید در مورد خطرات و عوارض آن با پزشک خود صحبت کنید.
با این حال، اگر ممکن است دچار اضطراب شوید بهتر است از دریافت اطلاعات دقیق در مورد عوارض جانبی احتمالی صرف نظر کنید و بر روی نحوی کاهش عوارض جانبی تمرکز کنید.
عوارض و خطرات کلومید:
کلومید بدن را فریب می دهد. کلومید گیرنده های استروژن بدن را مسدود می کند. بنابراین بدن تصور می کند استروژن کافی در گردش خون وجود ندارد. بیشتر عوارض جانبی کلومید ناشی از این سطوح پایین استروژن است.
عوارض جانبی احتمالی کلومید عبارتند از:
- گر گرفتگی
- نفخ و ناراحتی شکم
- افزایش وزن
- سردرد
- نوسانات خلقی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- حساسیت سینه
- خونریزی غیرطبیعی قاعدگی / لکه بینی
- خشکی واژن
یک خطر نادر اما جدی کلومید تاری دید است. این عارضه جانبی که در کمتر از 5/1 درصد از زنان در طول کارآزمایی های بالینی رخ می دهد، می تواند شامل تاری دید، چراغ های چشمک زن یا شناور باشد. اگر این اتفاق برای شما افتاد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
مانند بسیاری از داروهای باروری، کلومید نیز می تواند منجر به بارداری دو قلو شود. حدود 7 مورد از هر 100 حاملگی با کلومید منجر به حاملگی دوقلو می شود.
عوارض و خطرات لتروزول:
لتروزول به عنوان داروی باروری بدون برچسب استفاده می شود. لتروزول به روشی مشابه کلومید (مسدودکننده گیرنده های استروژن) عمل می کند. مطالعات نشان دادند که زنان مبتلا به PCOS و زنانی که در برابر کلومید مقاوم هستند (با کلومید تخمک گذاری نمی کنند) ممکن است با لتروزول موفقیت بیشتری داشته باشند.
عوارض جانبی احتمالی لتروزول عبارتند از:
- خستگی
- سرگیجه
- سردرد
- نفخ / ناراحتی شکمی
- گر گرفتگی
- تاری دید (بسیار کمتر از کلومید است)
- مشکل خواب
- خونریزی غیرطبیعی قاعدگی / لکه بینی
- درد سینه
- خطر دو قلو زایی با لتروزول افزایش می یابد، درست مانند کلومید.
عوارض و خطرات گنادوتروپین ها:
داروهای باروری گنادوتروپین هورمون های تزریقی هستند. آنها شامل داروهایی مانند Follistim، Gonal-F (FSH)، و Ovidrel (hCG) هستند. داروهای تزریقی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها در طول چرخه IVF استفاده شوند.
عوارض جانبی احتمالی گنادوتروپین ها عبارتند از:
- نفخ / حساسیت شکمی
- سردرد
- حالت تهوع / ناراحتی معده
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- نوسانات خلقی
- آکنه
- افزایش وزن
- خونریزی غیرطبیعی قاعدگی / لکه بینی
- درد و قرمزی محل تزریق
- سرگیجه
در مقایسه با کلومید و لتروزل، خطر دوقلوزایی با گنادوتروپین ها به طور قابل توجهی بیشتر است. مصرف گنادوتروپین ها تا 30 درصد ممکن است منجر به چند قلو شود، به همین دلیل است که بسیاری از کلینیک ها گنادوتروپین ها را برای مقاربت به موقع یا تلقیج داخل رحمی تجویز نمی کنند.
عوارض و خطرات آگونیست GnRH:
آگونیست های GnRH مانند لوپرون بیشتر در طول درمان IVF استفاده می شوند. آنها سیستم تولید مثل طبیعی بدن را خاموش می کنند تا پزشک بتواند تحریک و بلوغ تخمدان را کنترل کند. سطوح پایین استروژن مسئول بسیاری از عوارض جانبی آگونیست های GnRH است.
عوارض جانبی آگونیست های GnRH (مانند لوپرون) عبارتند از:
- گر گرفتگی
- سردرد
- نوسانات خلقی / اضطراب
- خشکی واژن
- آکنه
- درد عمومی بدن / درد مفاصل
- حالت تهوع
- احتباس مایع
- ناراحتی معده
- افزایش وزن
- کاهش میل جنسی
- سرگیجه
- درد در محل تزریق دارو
عوارض و خطرات آنتاگونیست GnRH:
مانند آگونیست های GnRH، آنتاگونیست ها برای خاموش کردن سیستم تولید مثل بدن در طول درمان IVF استفاده می شوند. آنها عوارض جانبی کمتری نسبت به آگونیست های GnRH دارند.
عوارض جانبی احتمالی آنتاگونیست های GnRH عبارتند از:
- حساسیت شکمی
- سردرد
- حالت تهوع/ ناراحتی معده
- خونریزی غیرطبیعی قاعدگی / لکه بینی
- درد محل تزریق
خطرات جدی داروهای باروری:
در موارد نادر، داروهای باروری می توانند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کنند. پزشک باید این موارد را با شما در میان بگذارد. اگر علائم نگران کننده ای را تجربه می کنید، همیشه به پزشک خود اطلاع دهید. حتی اگر مطمئن نیستید که این علائم مربوط به دارو هستند یا خیر. اگر نگران هستید بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید و از او بخواهید که به شما بگوید همه چیز خوب است، تا اینکه یک عارضه جانبی جدی را که می تواند منجر به آسیب یا خطر پزشکی شود نادیده بگیرید.
تغییرات بینایی:
درصد بسیار کمی از زنان هنگام مصرف کلومید یا لتروزول دچار اختلالات بینایی می شوند. اگر این اتفاق برای شما بیفتد، ممکن است جرقه های نوری (حالت چشمک زن) مشاهده کنید. یا متوجه افزایش ناگهانی تاری دید شوید. پس از قطع مصرف دارو، مشکلات بینایی باید برطرف شوند. در موارد بسیار نادر، ممکن است آسیب طولانی مدت رخ دهد.
حاملگی خارج رحمی:
زنانی که گنادوتروپین مصرف می کنند، خطر بارداری در خارج از رحم در آنها افزایش می یابد. در صورت نادیده گرفتن بارداری خارج رحم می تواند تهدیدکننده زندگی باشد. اگر درد شدید لگنی را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS):
داروهای باروری عمدا تخمدان ها را تحریک می کنند تا تخمک های بیشتری نسبت به حالت معمول تولید کنند، در OHSS تخمدان ها به طور خطرناکی بیش از حد تحریک می شوند.
این عارضه در طول درمان IVF شایع تر است، اما می تواند با درمان کلومید و گنادوتروپین نیز رخ دهد.
اکثر موارد OHSS خفیف هستند، اما OHSS شدید ممکن است رخ دهد. در موارد نادر، OHSS می تواند منجر به لخته شدن خون و نارسایی کلیه شود. OHSS شدید می تواند باروری و حتی زندگی شما را تهدید کند. تشخیص سریع علائم و دریافت درمان زودهنگام مهم است.
پیچ خوردگی تخمدان:
پیچ خوردگی تخمدان یکی از عوارض احتمالی OHSS است. دو درصد از زنانی که گنادوتروپین مصرف می کنند، پیچ خوردگی تخمدان را تجربه می کنند، اما با اقدامات احتیاطی مناسب (از جمله محدودیت فعالیت)، این عارضه بسیار نادر است. داروهای باروری باعث بزرگ شدن تخمدان ها می شوند. گاهی اوقات، تخمدان می تواند روی خود بپیچد و جریان خون را قطع کند. جراحی برای باز کردن تخمدان یا حتی برداشتن تخمدان ممکن است لازم باشد.
واکنش های آلرژیک:
واکنش آلرژیک به داروهای باروری نادر است. با این حال، مانند هر دارو (یا غذا)، ممکن است برخی افراد به این داروها واکنش آلرژی نشان دهند.
چند قلوزایی:
احتمالا از قبل در مورد خطر چندقلوزایی در هنگام استفاده از داروهای باروری می دانید. خطر بارداری چندقلو بستگی به این دارد که چه نوع درمان باروری و چه دارویی مصرف می کنید. به عنوان مثال، خطر دو قلو در هنگام مصرف گنادوتروپین سه برابر بیشتر از کلومید است.
برخی از افراد به اشتباه فکر می کنند که چندقلویی تنها یک خطر ناشی از درمان IVF است. این تصوری اشتباه ست. خطر چندقلوزایی ناشی از درمان IUI بسیار بیشتر از IVF است.
حدود 30 درصد از حاملگی های ناشی از داروهای باروی گنادوتروپین چندقلو هستند. دو سوم این حاملگی ها، حاملگی دوقلو و یک سوم سه قلو یا حاملگی های درجه بالاتر است.
کاهش عوارض و خطرات:
اجتناب کامل از همه عوارض جانبی غیرممکن است. با این حال، مواردی وجود دارد که شما یا پزشکتان می توانید برای کاهش خطرات انجام دهید.
ممکن است با مصرف دارو در شب یا همراه با غذا از برخی عوارض جانبی جلوگیری کنید یا آنها را کاهش دهید. همیشه در مورد بهترین زمان و روش مصرف داروهای خود با پزشک خود صحبت کنید.
پزشک شما همچنین باید از کمترین دوز موثر شروع کند. اگر دوزهای پایین موثر نبود دوز را افزایش دهید.
مطالب مشابه:
