هایپرترمی (پیرکسیا)
پیرکسیا، که اغلب به عنوان تب شناخته می شود، وضعیتی است که در آن دمای بدن فرد از محدوده طبیعی بالاتر می رود. اگرچه افزایش دمای بدن می تواند باعث نگرانی شود، اما یک مکانیسم دفاعی طبیعی است که توسط بدن برای مبارزه با بیماری ها می باشد.
به طور کلی پیرکسیا پاسخ ایمنی طبیعی بدن به میکروب های بیماری زا و بیماری های جدی است. دمای طبیعی بدن انسان 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتی گراد) است و معمولاً از ناحیه دهان یا زیر بغل و به ندرت ناحیه رکتوم (راست روده) گرفته می شود. ناحیه رکتوم خوانش دقیق را نشان می دهد زیرا دمای هسته یا نواحی داخلی را ثبت می کند.
پیرکسیا، گاهی اوقات با علائم اضافی مانند: خستگی، سردرد، سرفه و سرماخوردگی همراه است. افزایش خفیف دمای بدن را می توان با داروهای بدون نسخه تسکین داد. افزایش ناگهانی و بالاتر دمای بدن فراتر از محدوده طبیعی باید از نظر پزشکی درمان شود. زیرا ممکن است به دلیل برخی بیماری های مهم مانند: خونریزی مغزی یا سرطان باشد.
انواع مختلف تب:
از آنجایی که علل مختلف تب وجود دارد، طبقه بندی آنها می تواند دشوار باشد و طبقه بندی ها همیشه مفید نیستند.
پزشکان پنج شکل متمایز از تب را شناسایی کرده اند:
- تب متناوب: این تب دارای یک خط پایه در نوسان بین دمای طبیعی و سطوح تب در طول روز است.
- تب مکرر: این نوع تب ممکن است بیاید و از بین برود، و دما ممکن است متفاوت باشد، اما هرگز به طور کامل به حالت عادی باز نمی گردد.
- تب هتیک: زمانی مشخص می شود که دمای بدن در طول روز به طور گسترده در نوسان باشد و حداقل 1.4 درجه سانتیگراد بین بالاترین و پایین ترین دما تفاوت داشته باشد.
- تب مداوم: تب طولانی مدت با تغییرات کم یا بدون تغییر درجه حرارت در طول یک روز به عنوان تب “مداوم” یا “پایدار” نامیده میشود.
- عود کننده: این نوعی تب متناوب است که پس از یک دوره دمای طبیعی (روزها یا هفته ها) عود می کند. نیش پشه و عفونت هایی مانند: مالاریا از علل اصلی این نوع تب هستند.
افزایش دمای بدن چگونه اتفاق میافتد؟
هیپوتالاموس، غده کوچکی که در مغز وجود دارد دمای بدن را تنظیم می کند. هیپوتالاموس سیگنال هایی را بر اساس انتشار پیروژن ها، نوعی ماده بیوشیمیایی که در پاسخ به برخی آسیب ها یا میکروارگانیسم ها آزاد می شود، منتقل می کند. این افزایش دمای بدن تعداد میکروارگانیسم ها را کاهش می دهد. زیرا در چنین شرایطی نمی توانند تکثیر شوند. باعث جریان خون به مرکز بدن و دور شدن از قسمت های محیطی بدن می شود که منجر به لرز می شود.
علائم شایع هایپرترمی (پیرکسیا):
علائم و نشانههای تب بالا، بسته به اینکه چه چیزی باعث افزایش دمای بدن شده، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تعریق
- لرز
- سردرد
- درد و ضعف عمومی بدن
- درد عضلانی
- بی اشتهایی
- تحریک پذیری
- کم آبی بدن
تشنج های مکرر ناشی از تب می تواند در کودکان 6 ماهه تا 5 ساله رخ دهد. حدود یک سوم کودکانی که یک دوره تشنج ناشی از تب را تجربه کرده اند، در طی 12 ماه آینده یک حمله دیگر را تجربه خواهند کرد.
زمان مراجعه به پزشک:
پیرکسیا همیشه دلیلی برای نگرانی یا دلیلی برای مراجعه به پزشک نیست. با این حال، مواقعی وجود دارد که باید برای نوزاد، کودک یا بزرگسال به دنبال کمک پزشک بود.
نوزادان:
- در نوزادان و کودکان نوپا، تب غیر قابل توضیح بیشتر از بزرگسالان نگران کننده است. اگر کودک کمتر از 3 ماه سن دارد و دمای رکتوم آن 100.4 فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر است، باید به پزشک مراجعه شود.
- برای نوزادان و کودکان نوپا بین سنین 3 تا 6 ماه، که دمای رکتوم آنها تا 38.9 درجه سانتیگراد (102 درجه فارنهایت) است و به نظر می رسد تحریک پذیر، تنبل یا ناراحت هستند، یا دمای بدن آنها بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد) است، مراجعه به پزشک لازم است.
- برای کودکان نوپا، بین سنین 6 تا 24 ماه، که دمای رکتوم آنها بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد) و برای بیش از یک روز است، اما علائم دیگری ندارند، مراقبت پزشکی لازم است.
کودکان:
اگر کودک دمای بالا دارد اما هوشیار است، با دیگران تماس چشمی برقرار میکند و به حالات چهره و صدای اطراف پاسخ میدهد، همچنین مایعات مینوشد و بازی میکند، به طور کلی جای نگرانی نیست.
اگر کودک هریک از علائم زیر را داشته باشد، بایستی به پزشک مراجعه کند:
- کودک تحریک پذیر یا بی حال است، اغلب استفراغ می کند.
- سردرد یا معده درد شدید دارد یا علائم دیگری دارد که باعث درد شدید برای او شود.
- بیش از سه روز تب داشته است.
- رفتاری خواب آلود دارد و در حفظ تماس چشمی مشکل دارد
بزرگسالان:
اگر دمای بدن به 103 درجه فارنهایت (39.4 درجه سانتیگراد) افزایش یابد و هر یک از علائم زیر همراه با تب وجود داشته باشد، لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود:
- سردرد شدید
- بثورات پوستی غیرمعمول
- حساسیت به نور شدید
- سفتی و درد گردن هنگام خم شدن به جلو
- سردرگمی یا سرگردانی
- استفراغ مداوم
- مشکلات تنفسی یا درد قفسه سینه
- درد در شکم یا هنگام ادرار کردن
- تشنج
علت پیرکسیا:
پیرکسیا می تواند به دلایل عفونی یا غیر عفونی ایجاد شود. موارد زیر برخی از شایعترین علل تب را ذکر میکنند:
علل عفونی:
- عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی مانند: برونشیت (التهاب لوله های هوایی که خون را به داخل و خارج از ریه ها منتقل می کنند.)
- یک عفونت باکتریایی ریه به نام سل (TB)
- عفونت های پیچیده دستگاه ادراری
- عفونت های استخوانی مانند: استئومیلیت
- عفونت باکتریایی بافت قلب به نام اندوکاردیت
- عفونت های ویروسی مانند: HIV (سندرم نقص ایمنی انسانی) و سیتومگالوویروس
علل غیر عفونی:
- شرایط عصبی مانند: تب مغزی یا خونریزی
- شرایط بدخیم مانند: لوسمی و کارسینوما سلول کلیه
- واکنش به مواد مخدر
- مشکلات مربوط به روده یا مثانه
- واکنش به انتقال خون
عوامل خطر برای تب:
افرادی که شرایط زیر را دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به تب هستند:
- برونشیت
- سینوزیت
- روماتیسم مفصلی
- رینیت آلرژیک (تب یونجه)
تشخیص هایپرترمی (پیرکسیا):
پزشکان شرح حال مفصلی از بیمار در مورد طول مدت تب و علائم مرتبط با آن مانند: لرز، سردرد و بدن درد را می گیرند.
همچنین پزشکان موارد زیر را از نظر فیزیکی معاینه می کنند:
- دما: برای بررسی سطح افزایش دما
- چشم: برای بررسی هرگونه قرمزی یا رنگ پریدگی
- نبض: برای تست ضربان قلب
- فشار خون: برای بررسی تغییرات فشار خون
بر اساس شرح حال گرفته شده از بیمار، پزشکان شمارش کامل خون (CBC)، آزمایش ادرار و رادیوگرافی قفسه سینه را برای تعیین علت دقیق بروز تب توصیه می کنند.
از آنجایی که تب در یک نوزاد کوچک، به ویژه نوزادی که 28 روز یا کمتر است، می تواند نشان دهنده یک بیماری خطرناک باشد، ممکن است کودک برای آزمایش و درمان نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
عوارض ناشی از عدم درمان هایپرترمی (پیرکسیا):
تشنج ناشی از تب در کودکان 6 ماهه تا 5 ساله شایع است و اغلب منجر به از دست دادن هوشیاری و لرزش کنترل نشده دو طرف بدن می شود. اکثر تشنج های ناشی از تب هیچ عواقب طولانی مدتی ندارند.
اگر نوزاد دچار تشنج شد، می توان اقدامات زیر را انجام داد:
- کودک را روی زمین یا روی پهلو یا شکم او قرار دهید.
- هر چیز تیز را از دسترس کودک بردارید.
- هر لباسی که خیلی تنگ است را شل کنید.
- برای جلوگیری از آسیب، کودک را نزدیک خود نگه دارید.
- چیزی در دهان فرزندتان قرار ندهید و سعی نکنید تشنج را متوقف کنید.
درمان پیرکسیا:
روش های زیر میتوانند هایپرترمی (پیرکسیا) را درمان کنند:
- داروها: داروها باید در دوزهای دقیق توصیه شده توسط پزشک استفاده شوند، زیرا دوزهای بالاتر ممکن است به کبد یا کلیه آسیب برساند.
- آنتی بیوتیک ها: اگر پزشک مشکوک باشد که تب به دلیل برخی عفونت های باکتریایی در مثانه یا روده ایجاد شده است، این داروها توصیه می شود.
- داروهای ضد ویروسی: این داروها در صورتی استفاده میشوند که پزشک تشخیص دهد تب ناشی از عفونتهای ویروسی است.
- استراحت: بیمار باید استراحت کافی داشته باشد.
- مایعات: برای جلوگیری از کم آبی باید مایعات کافی همراه با مکمل های معمولی مصرف شود.
- بیمارانی که با تب و ضعف بسیار بالا بستری می شوند، فوراً از مکمل های ویتامین یا داروی داخل وریدی استفاده می کنند تا از دفع بیش از حد املاح و مواد معدنی از بدن جلوگیری شود.
پیشگیری از هایپرترمی (پیرکسیا):
با محدود کردن قرار گرفتن در معرض بیماری های عفونی، ممکن است بتوان از ابتلا به تب پیشگیری کرد. در اینجا چند نکته وجود دارد که می توان در پیشگیری از پیرکسیا مفید باشد:
- رعایت بهداشت شخصی مناسب
- شستن مرتب دست ها قبل از غذا
- استفاده از مواد ضدعفونی کننده دست در جایی که دسترسی به آب وجود ندارد.
- پوشاندن بینی و دهان هنگام سفر با وسایل نقلیه عمومی برای جلوگیری از ورود ارگانیسم های بیماری زا به بدن
- از به اشتراک گذاشتن بشقاب، لیوان یا فنجان با افراد دیگر باید اجتناب شود.
به طور کلی پیرکسیا یک بیماری شایع پزشکی است که افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد و با افزایش دمای بدن بیش از محدوده طبیعی مشخص می شود. با ایجاد تب، سیستم ایمنی بدن تلاش می کند منبع بیماری را از بین ببرد و به طور کلی حداکثر ظرف یک هفته خود به خود از بین می رود.
برای رفع این بیماری می توان از دارو استفاده کرد. اولین قدم برای تعیین شدت مشکل مراجعه به پزشک می باشد.
مطالب مشابه:
تفاوت بین کارسینوما و سارکوما
واکنش آلرژیک به پنی سیلین
منابع: healthlibrary.askapollo ، pharmeasy
1 دیدگاه