تاثیر استرس بر IBS
آیا استرس می تواند باعث سندرم روده تحریک پذیر (IBS) شود؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) اختلال مزمن عملکردی دستگاه گوارش (GI) است که از نظر آماری 11.2 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد.
IBS اختلال روانی نیست. اما ارتباط نزدیکی با استرس و اضطراب دارد. حتی افرادی که IBS را تجربه نمی کنند، ممکن است زمانی که دچار استرس عصبی یا اضطراب می شوند، ناراحتی های گوارشی را تجربه کنند. در صورت ابتلا به IBS، تعادل بین مغز و روده به هم می خورد. استرس و اضطراب می تواند سیستم عصبی مرکزی را فعال کند که به نوبه خود هورمون هایی را آزاد می کند که بر فرآیندهای گوارشی در روده تأثیر می گذارد و ممکن است باعث اسهال، یبوست، گاز معده و… شود.
پاتوفیزیولوژی سندرم روده تحریک پذیر IBS
پاتوفیزیولوژی IBS هنوز به اندازه کافی شناخته نشده است. اما به احتمال زیاد به دلیل تعاملات پیچیده بین سیستم ایمنی، هورمونی و عصبی است و عوامل مختلفی از جمله استرس روانی، عدم تحمل غذایی یا آلرژی، عفونت روده، آسیب (به عنوان مثال، جراحی شکم یا لگن)، اختلال ایمنی روده و یا التهاب روده، تغییرات در میکروبیوتای روده یا رشد بیش از حد باکتری ها و انتقال ژنتیکی می توانند منجر به سندرم روده تحریک پذیر شوند.
علی رغم اینکه به طور دقیق مشخص نیست که استرس، اضطراب و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چه ارتباطی دارند یا اهمیت تاثیر کدام یک نسبت به دیگری در اولویت قرار دارد. اما مطالعات نشان می دهد که می توانند با هم اتفاق بیفتند.
از آنجایی که استرس می تواند منجر به بیش فعالی یا کم تحرکی در امتداد محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – آدرنال (HPA) و سیستم عصبی خودمختار (ANS)، متابولیک و سیستم ایمنی شود، می تواند تعاملات مغز و روده را تغییر دهد و در نهایت بر عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف دستگاه گوارش تأثیر بگذارد.
تخمین زده می شود که حدود 60-40 درصد از بیماران IBS معیارهای یک یا چند اختلال روانپزشکی را دارند. شایع ترین بیماری روانی افراد مبتلا به IBS اختلال اضطراب فراگیر است. احتمالا بیش از 60 درصد از بیماران IBS مبتلا به بیماری روانپزشکی دارای این نوع اضطراب هستند. 20 درصد دیگر افسردگی داشته و مابقی اختلالات دیگری دارند. همچنین می توان یک ارتباط قوی بین شدت IBS و اختلالات روانپزشکی همراه با آن، به ویژه افسردگی و اضطراب مشاهده کرد.
صرف نظر از ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر، اضطراب می تواند منجر به علائم دیگری از جمله ناراحتی معده، لرزش، درد عضلانی، بی خوابی، سرگیجه و تحریک پذیری شود.
نظریه های مختلفی در مورد ارتباط بین IBS و استرس و اضطراب وجود دارد از جمله:
- اگرچه مشکلات روانی مانند اضطراب باعث اختلال گوارشی نمی شود. افراد مبتلا به IBS ممکن است نسبت به مشکلات عاطفی حساس تر باشند.
- احساسات قوی مانند استرس، اضطراب و افسردگی باعث تحریک مواد شیمیایی در مغز می شود که سیگنال های درد را در روده شما روشن می کند که ممکن است باعث واکنش روده بزرگ شود.
- احساسات قوی مانند استرس، اضطراب و افسردگی می توانند باعث تحریک مواد شیمیایی در مغز شوند که موجب فعال شدن سیگنال های درد در روده فرد می شود و ممکن است باعث واکنش کولون (روده بزرگ) شود.
- استرس و اضطراب ممکن است موجب اطلاع و آگاهی از وجود اسپاسم در روده بزرگ شود.
- IBS ممکن است توسط سیستم ایمنی بدن که تحت تأثیر استرس قرار گرفته، تحریک شود.
مدیریت علائم سندرم روده تحریک پذیر
این وضعیت اغلب مادام العمر است. اگرچه ممکن است علائم در طول زمان تغییر کنند اما با استراتژی های مناسب می توان IBS را با موفقیت مدیریت کرد. IBS خطری جدی برای سلامت جسمانی شما ایجاد نمی کند. همچنین شانس ابتلا به سرطان یا سایر بیماری های مرتبط با روده را افزایش نمی دهد.
شواهد قوی وجود دارد که نشان می دهد IBS یک اختلال حساس به استرس است. بنابراین، طی درمان IBS باید توجه زیادی به مدیریت استرس و پاسخ های ناشی از استرس داشت. به دلیل ناتوانی داروهای سنتی در تسکین دائمی، رویکردهای غیردارویی اکنون بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتند. علاوه بر این، لازم به ذکر است که تعداد فزاینده ای از اطلاعات تجربی و مشاهدات بالینی وجود یک ارتباط سه گانه بین میکروبیوتا – روده – مغز نشان می دهد که شایسته بررسی بیشتر برای توسعه هر گونه استراتژی درمانی مبتنی بر میکروبیوتا برای IBS در آینده است.
نکته مهم در مورد سندرم روده تحریک پذیر:
بیان این نکته ضروری است که در صورت داشتن علائم مداوم با پزشک متخصص صحبت کنید و مطمئن شوید که درمان دارویی مناسب برای علائمی مانند یبوست یا اسهال دریافت می کنید. دو سوم افراد مبتلا به IBS با تغییر در رژیم غذایی و دارو بهبود می یابند. سایر افرادی که علائم شدیدتری دارند، ممکن است از کمک های روانی بهره مند شوند. مهم است که درمان های اولیه از این قبیل را انجام دهید. سپس در صورت کارساز نبودن اقدامات لازم برای دریافت درمان های روانی را انجام دهید.
به صورت کلی کنترل استرس می تواند به شما در پیشگیری یا کاهش علائم IBS کمک کند. از آنجا که دستگاه گوارش سیستم عصبی مخصوص به خود را داشته و این سیستم عصبی نحوه هضم غذا را کنترل کرده و در ارتباط دائمی با مغز است، در نتیجه این ارتباط می تواند به شما در مدیریت IBS کمک کند و با کاهش تنش علائم خود را کاهش دهید.
از طرفی درمان های روانی می تواند به شما بیاموزد که چگونه چرخه ذهن و بدن را که ممکن است علائم IBS شما را تشدید کند، بشکنید. همچنین می توانند به شما کمک کنند تا استراتژی هایی برای مدیریت محرک ها و راه هایی برای مقابله بهتر با موقعیت های چالش برانگیز ارائه دهید. تحقیقات نشان می دهد که این نوع درمان می تواند به برخی از علائم IBS در بسیاری از افرادی که آن را امتحان می کنند کمک کند. اگرچه ممکن است یبوست یا درد شکم شما را بهبود نبخشد.
موارد زیر می توانند به شما در کنترل استرس و بهبود علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک کنند:
- ورزش: پیاده روی، دویدن، شنا و سایر فعالیت های بدنی می تواند استرس و افسردگی را کاهش دهد. همچنین به روده کمک می کنند در عوض واکنش بیش از اندازه، انقباضات طبیعی داشته باشد.
- تمرینات ذهن و بدن: همانند مدیتیشن، تنفس آرام، یوگا و… همگی می توانند پاسخ آرامش را در بدن شما تحریک کنند.
- داشتن خواب کافی و رژیم غذایی مناسب: به بهبود علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک می کند.
مطالب مشابه:
منابع: webmd ، ncbi.nlm.nih
