باروری آزمایشگاهی به روش IVF

لقاح آزمایشگاهی یا IVF یک سری روش سخت است که برای کمک به باروری یا جلوگیری از مشکلات ژنتیکی و کمک به بچه ­دار شدن استفاده می­شود.

در طی IVF، تخمک­ های بالغ از تخمدان ­ها جمع ­آوری می­شوند و توسط اسپرم در آزمایشگاه (خارج از رحم) بارور می­شوند. سپس تخمک بارور شده (جنین) به رحم منتقل می­شود. یک دوره کامل IVF حدود سه هفته طول می­کشد. گاهی اوقات ممکن است این مراحل به چند بخش تقسیم شود و فرایند IVF طولانی­ تر گردد.

موثرترین روش برای کمک به باروری چیست؟

در واقع IVF موثرترین تکنولوژی برای کمک به باروری است. این روش را می­توان با استفاده از تخمک و اسپرم خود زوج انجام داد یا ممکن است تخمک یا اسپرم اهدایی استفاده شود. در برخی مواقع ممکن است تخم بارور شده در رحم فردی دیگر کاشته شود.

چرا باروری آزمایشگاهی به روش IVF انجام می­شود؟

لقاح آزمایشگاهی یا IVF درمانی برای ناباروری یا مشکلات ژنتیکی است. اگر IVF برای درمان ناباروری انجام می­شود، ممکن است شما و همسرتان بتوانید گزینه­ های درمانی کم­ تهاجمی ­تری را قبل از اقدام به IVF امتحان کنید. از جمله داروهای باروری برای افزایش تولید تخمک یا تلقیح داخل رحمی.

برخی اوقات، IVF به عنوان درمان اولیه برای ناباروری زنان بالاتر از 40 سال پیشنهاد می­شود. همچنین در شرایط سلامت خاصی می­توان IVF انجام داد. برای مثال اگر شما یا همسرتان یکی از موارد زیر را داشته باشید ممکن است IVF روشی پیشنهادی برای شما باشد:

• آسیب یا انسداد لوله فالوپ:

آسیب یا انسداد لوله فالوپ بارور شدن تخمک را مشکل می­کند یا مانع حرکت جنین (embryo) به سمت رحم میشود.

• اختلالات تخمک ­گذاری:

اگر تخمک ­گذاری بسیار کم باشد یا اصلا تخمک ­گذاری رخ ندهد، تخمک بسیار کمی برای لقاح در دسترس خواهد بود.

• اندومتریوز:

اندومتریوز زمانی رخ می­دهد که بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در خارج از رحم کاشته و رشد می­کند. این اغلب بر عملکرد تخمدان­ ها، رحم و لوله ­های فالوپ اثر میگذارد.

• فیبروئید رحم:

فیبروم­ ها تومورهای خوش­ خیم رحمی هستند. آنها در زنان بالاتر از 30 الی 40 سال شایع هستند. فیبروئید می­تواند با کاشت تخم بارور شده در رحم تداخل ایجاد کند.

• برداشتن یا عقیم ­سازی لوله­ ها:

بستن لوله ­ها نوعی عقیم­ سازی است که در آن لوله ­های فالوپ را میبرند یا مسدود میکنند تا به طور دائمی از بارداری جلوگیری شود. اگر می­خواهید بعد از بستن لوله ها باردار شوید، IVF ممکن است روش خوبی باشد.

• اختلال در تولید یا عملکرد اسپرم:

غلظت اسپرم کمتر از حد متوسط، حرکت ضعیف اسپرم (تحرک ضعیف) یا ناهنجاری در اندازه و شکل اسپرم می­تواند باعث شود بارور کردن تخمک برای اسپرم دشوار شود. در صورت وجود ناهنجاری ­های مایع منی، به پزشک متخصص ناباروری مراجعه کنید تا ببینید آیا مشکلات قابل درمان و اصلاح است یا خیر.

• ناباروری غیرقابل توضیح:

ناباروری غیر قابل توضیح بدین معنی است که علی­رغم ارزیابی­ های کامل هیچ دلیلی برای ناباروری پیدا نشده است.

• اختلال ژنتیکی:

اگر شما یا همسرتان در معرض خطر انتقال یک اختلال ژنتیکی به فرزندتان هستید، ممکن است کاندیدای آزمایش ژنتیک قبل از لانه­ گزینی باشید (روشی که شامل IVF می­شود). در این روش، پس از برداشت و بارور شدن تخم­ ها، از نظر مشکلات ژنتیکی خاص غربالگری می­شوند و در نهایت جنین­ هایی که مشکلات مشخصی ندارند میتوانند به رحم منتقل شوند.

• حفظ باروری در حین درمان سرطان یا سایر شرایط سلامتی دیگر:

اگر شما می­خواهید درمان سرطان را شروع کنید (برای مثال پرتودرمانی یا شیمی درمانی) که می­تواند به باروری شما آسیب برساند، IVF برای حفظ توان باروری شما ممکن است گزینه خوبی باشد. زنان می­توانند تخمک­ ها را از تخمدان­ هایشان برداشت کرده و در حالت بارور نشده فریز کنند تا بعدا مورد استفاده قرار گیرند. یا می­توان تخمک­ ها را برای استفاده در آینده به صورت جنین بارور و منجمد کرد.

زنانی که عملکرد رحم آن­ها مشکل دارد یا بارداری برای سلامت آن­ها عوارض جدی دارد، ممکن است IVF همراه با ناقل حاملگی (فرد دیگری که جنین در رحم آن کاشت می­شود و دوران باردرای را سپری می­کند) را انتخاب کنند. در این حالت، تخمک­ های زن با اسپرم بارور می­شوند. اما جنین ­های حاصل در رحم فرد دیگری قرار می­گیرند.

خطرات باروری آزمایشگاهی به روش IVF عبارتند از:

• چندین زایمان:

IVF خطر چندقلوزایی را افزایش می­دهد. خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد در بارداری با چندین جنین بیشتر از بارداری یک جنین است.

• زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد:

تحقیقات نشان می­دهند که IVF خطر تولد زودهنگام یا با زون کم نوزاد هنگام تولد را اندکی افزایش می­دهد.

• سندرم تحریک بیش از حد تخمدان:

استفاده از داروهای باروری تزریقی مانند گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG)، برای تحریک تخمک ­گذاری می­تواند باعث سندرم تحریک بیش از حد تخمدان شود که در آن تخمدان­ های شما متورم و دردناک می­شوند. علائم معمولا یک هفته طول می­کشند و شامل درد خفیف شکم، حالت تهوع، استفراغ و اسهال است. با این حال، اگر باردار شوید، علائم شما ممکن است چند هفته طول بکشد. به ندرت، ممکن است شکل شدیدتری از سندرم تحریک بیش از حد تخمدان ایجاد شود که می­تواند باعث افزایش سریع وزن و تنگی نفس شود.

• سقط جنین:

میزان سقط جنین برای زنانی که با استفاده از IVF باردار می­شوند مشابه با زنانی است که به طور طبیعی باردار می­شوند (حدود 15% تا 25%). اما این میزان با بالا رفتن سن مادر افزایش می­ یابد.

• عوارض روش بازیابی تخمک:

استفاده از سوزن اسپیراسیون برای جمع ­آوری تخمک­ ها ممکن است باعث خونریزی، عفونت یا آسیب به روده، مثانه یا رگ خونی شود. در صورتی که در این روش از بیهوشی استفاده شود ممکن است مواد بیهوش ­کننده نیز عوارضی به همراه داشته باشد.

• حاملگی خارج از رحم:

حدود 2 تا 5 درصد از زنانی که از IVF استفاده می­کنند، حاملگی خارج از رحم خواهند داشت. (زمانی که تخمک بارور شده در خارج از رحم، معمولا در لوله فالوپ کاشته می­شود). در این وضعیت تخمک بارور شده نمی­تواند خارج از رحم زنده بماند و هیچ راهی برای ادامه بارداری وجود ندارد.

• نقایص هنگام تولد:

صرف نظر از نحوی بارداری (طبیعی یا IVF)، سن مادر مهمترین عامل خطر در ایجاد نقایص مادرزادی است. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا نوزادانی که با استفاده از IVF باردار می­شوند ممکن است در معرض افزایش خطر برخی از نقص ­های مادرزادی باشند، نیاز است.

• سرطان:

اگر چه برخی از مطالعات اولیه نشان می­دهد که ممکن است بین داروهای خاصی که برای تحریک رشد تخمک استفاده می­شود و ایجاد نوع خاصی از تومور تخمدان ارتباطی وجود داشته باشد، مطالعات جدیدتر این اطلاعات را تایید نمی­کند. به نظر نمی­رسد پس از IVF خطر ابتلا به سرطان سینه، آندومتر، دهانه رحم یا تخمدان افزایش قابل توجهی داشته باشد.

• استرس:

استفاده از IVF می­تواند باعث ایجاد فشار مالی، جسمی و احساسی شود. حمایت مشاوران، خانواده­ و دوستان می­تواند به شما و شریک زندگیتان در فراز و نشیب ­های درمان ناباروری کمک کند.

چطور برای IVF آماده شوید؟

قبل از شروع چرخه IVF با استفاده از تخمک و اسپرم خود، شما و همسرتان احتمالا به غربالگری ­های مختلفی نیاز خواهید داشت، از جمله:

• آزمایش ذخیره تخمدان:

برای تعیین کمیت و کیفیت تخمک ­های شما، پزشک ممکن است غلظت هورمون محرک فولیکول (FSH)، استرادیول (استروژن) و هورمون آنتی­مولرین را در خون شما در چند روز اول چرخه قاعدگی آزمایش کند. نتایج آزمایش که اغلب همراه با سونوگرافی از تخمدان­ های شما استفاده می­شود، می­تواند به پیش­بینی چگونگی پاسخ تخمدان­ ها به داروهای باروری کمک کند.

• آنالیز مایع منی:

اگر به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه باروری شما انجام نشود، پزشک قبل از شروع چرخه درمان IVF آنالیز مایع منی را انجام می­دهد.

• غربالگری­ بیماری ­های عفونی:

شما و همسرتان هر دو برای بیماری­ های عفونی از جمله HIV غربالگری می­شوید.

• تمرین انتقال جنین:

پزشک شما ممکن است برای تعیین عمق حفره رحم و میزان موفقیت روشی که قرار است از طریق آن جنین را به رحم شما انتقال دهد، یک انتقال جنین ساختگی انجام دهد.

• معاینه رحم:

پزشک قبل از شروع IVF، پوشش داخلی رحم را بررسی خواهد کرد. این ممکن است شامل یک سونوهیستروگرافی – که در آن مایع از طریق دهانه رحم شما تزریق میشود- و یک سونوگرافی برای ایجاد تصاویری از حفره رحم باشد. یا ممکن است شامل یک هیستروسکوپی باشد – که در آن یک تلسکوپ نازک، منعطف و روشن (هیستروسکوپ) از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم شما وارد شود.

مطالب مشابه:

ناباروری در مردان

درمان ناباروری مردان

ناباروری و سکته

آزمایش‌ های ناباروری زنان

داروهای باروری