سیستم ایمنی فرد شامل اعضای زیر است:

• طحال
• لوزه‌ ها
• مغز استخوان
• غدد لنفاوی

این ارگان ها لنفوسیت‌ ها را پردازش و آزاد میکنند که تبدیل به گلبول های سفید خون و گروه بندی به سلول های B و T میشوند.

سلول‌ های B و T با مهاجم‌ هایی به نام آنتی‌ ژن مبارزه میکنند. این سلول‌ های B آنتی بادی‌ های اختصاصی بیماری را رها میکنند.

همچنین سلول‌ های T خاصی سلول‌ های غیر معمول خارجی را تخریب میکنند.

مثال‌ هایی از آنتی‌ ژن هایی که سلول‌ های B و T برای مبارزه با آن نیاز دارند شامل موارد زیر است:

• باکتری ها
• ویروس ها
• سلول های سرطانی
• انگل ها

اختلال نقص ایمنی سبب مختل شدن توانایی بدن برای دفاع از خود در برابر این آنتی‌ ژن‌ ها میشود.

سیستم ایمنی ضعیف چیست؟

اگر فردی دارای سیستم ایمنی ضعیف باشد، نقص ایمنی دارد. این بدین معناست که بدن این فرد نمیتواند همانند فرد سالم با عفونت ها و ویروس ها مبارزه کند.
با اینکه سیستم ایمنی ضعیف معمولا توسط بیماری‌ های خاص، سوء تغذیه و اختلالات ژنتیکی ایجاد میشود. اما میتواند توسط داروهایی مانند داروهای ضد سرطان، رادیوتراپی، و پیوند عضو نیز ایجاد شوند.

نشانه‌ های اختلال نقص ایمنی:

صد‌ها شکل از اختلالات نقص ایمنی وجود دارند.

هر اختلال دارای علائم منحصر به فردی است که میتواند مزمن نیز باشد.

با این حال، نشانه‌ های هشدار دهنده کمی وجود دارد که نشان میدهد احتمالا یک شرایطی در سیستم ایمنی بدن اشتباه پیش میرود.

افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، بدن آنها تمایل بیشتری برای ابتلای مکرر به عفونت ها و شرایط زیر را دارد:

• قرمزی چشم ها
• عفونت های سینوسی
• سرما خوردگی
• برفک دهان
• بیماری مزمن دهانی (التهاب لثه)
• پنومونی
• عفونت های مخمری

افراد دارای اختلالات نقص ایمنی ممکن است دارای درد شکمی بوده و ممکن است در طول زمان کاهش وزن بدون دلیل نیز داشته باشند. اگر فردی راحت سرما بخورد و از بین بردن ویروس ها و سایر عفونت ها برای او سخت باشد. ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد.

انواع مختلف اختلالات نقص ایمنی چیست؟

بیماری یا اختلال کمبود ایمنی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی به میزان مورد انتظار عمل نمیکند. اگر فردی از بدو تولد دارای کمبودی در بدن خود به علت ژنتیکی باشد، بیماری وی، نقص ایمنی اولیه نام دارد.

مثال‌ هایی از اختلالات سیستم ایمنی ضعیف چیست؟

1. نقص سیستم ایمنی متغیر رایج
2. نقص ایمنی ترکیبی شدید
3. بیماری گرانولوماتوز مزمن

اختلالات نقص ایمنی ثانویه زمانی اتفاق می‌ افتند که منبعی خارجی مانند ماده عفونی یا شیمیایی بدن را ضعیف کنند.

موارد زیر میتوانند باعث ایجاد اختلال نقص ایمنی ثانویه شوند:

• سوختگی شدید
• شیمی درمانی
• رادیو تراپی
• دیابت
• سوء تغذیه

مثال‌ هایی از اختلال نقص ایمنی ثانویه شامل موارد زیر است:

1. ایدز
2. سرطان‌ های سیستم ایمنی، مانند لوکمی
3. میلوما (سرطان سلول‌ های پلاسما که تولید آنتی بادی میکنند)
4. بیماری‌ های ترکیبی ایمنی مانند هپاتیت (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هپاتیت، لطفا کلیک فرمائید.)

عوامل و فاکتور‌های خطر نقص سیستم ایمنی:

اختلالات نقص ایمنی اولیه عموما توسط جهش‌ های ارثی ژنی ایجاد میشوند. در حالیکه اختلالات نقص ایمنی ثانویه توسط عوامل مختلفی میتوانند ایجاد شوند که شامل موارد زیر است:

1. شرایط مزمن (مثل دیابت یا سرطان)
2. دارو‌ها
3. رادیوتراپی
4. بستری طولانی مدت
5. تغذیه نامناسب

فاکتور‌های خطر نقص سیستم ایمنی:

افرادی که دارای تاریخچه خانوادگی اختلال نقص سیستم ایمنی بوده، دارای خطر بالاتری برای ایجاد و پیشرفت اختلالات ایمنی اولیه هستند. هر چیزی که سیستم ایمنی را تضعیف کند، میتواند منجر به اختلال نقص ایمنی ثانویه نیز شود. به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض مایعات بدن آلوده به HIV، یا برداشتن و جایگزینی اندام، هر دو میتواند علت ضعف سیستم ایمنی باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سویه ی جدید HIV، لطفا کلیک فرمائید.)

1) افزایش سن نیز میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند. با افزایش سن، برخی از اندام هایی که گلبول های سفید را تولید یا پردازش میکنند، کوچک شده و کارایی کمتری پیدا میکنند.
2) پروتئین ها برای ایمنی بدن مهم هستند. پروتئین کافی در رژیم غذایی فرد میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند.
3) بدن همچنین هنگام خواب پروتئین‌ هایی تولید میکند که به بدن در مبارزه با عفونت کمک میکند. به همین دلیل، کمبود خواب میتواند سیستم ایمنی بدن را کاهش دهد.
4) سرطان ها و داروهای شیمی درمانی نیز میتوانند ایمنی بدن را کاهش دهند.

اختلالات ایمنی چگونه تشخیص داده میشوند؟

اگر پزشک مشکوک به این باشد که فرد به اختلال نقص ایمنی مبتلاست، احتمالا موارد زیر را درخواست میدهد:

1. از فرد در مورد سابقه پزشکی وی بپرسد.
2. انجام معاینه فیزیکی
3. تعداد کلی گلبول های سفید خون خود را توسط آزمایش خون تعیین کند.
4. تعداد سلول های T خون خود را توسط آزمایش شمارش کند.
5. سطوح ایمونوگلوبولین را تعیین کند.

پزشک همچنین ممکن است آزمایش پوستی را برای فرد انجام دهد، که معمولاً زمانی انجام میشود که به اختلال سلول T مشکوک باشد. بیوپسی از غدد لنفاوی یا مغز استخوان نیز ممکن است برای کمک به پزشک انجام شود تا مشخص کند کدام اختلال ممکن است باعث علائم فرد شود. آزمایش ژنتیکی، معمولاً از طریق آزمایش خون، برای تعیین اینکه آیا جهش‌ های ژنی باعث اختلال نقص ایمنی فرد میشود یا خیر، ممکن است تجویز شود.

اختلالات نقص ایمنی چگونه درمان می شوند؟

درمان اختلالات نقص ایمنی معمولاً حول موارد زیر میچرخد:

• در صورت امکان از عفونت جلوگیری کند
• درمان بیماری ها در صورت بروز
• تقویت بخش هایی از سیستم ایمنی بدن

آنتی بیوتیک ها و درمان با ایمونوگلوبولین‌ ها دو نوع دارویی هستند که اغلب برای درمان استفاده میشوند.

دارو‌های ضد ویروسی دیگر، مانند oseltamivir و acyclovir یا دارویی به نام interferon معمولا برای درمان عفونت های ویروسی حاصل از اختلالات نقص ایمنی استفاده میشوند. اگر مغز استخوان لنفوسیت کافی تولید نکند، پزشک ممکن است پیوند مغز استخوان را برای فرد درخواست دهد.

درمان سیستم ایمنی ضعیف چیست؟

اختلالات ایمنی اولیه میتوانند درمان یا مدیریت شوند، اما جلوگیری نمیشوند. بعضی اوقات، خطر پیشرفت اختلالات ایمنی ثانویه میتواند بر اساس سبک زندگی کاهش و یا افزایش یابد. برای مثال، ممکن است با خوردن مواد غذایی رژیمی و فعالیت بدنی کافی، خطر بروز و پیشرفت دیابت نوع 2 کاهش یابد. خواب کافی برای سلامتی سیستم ایمنی بسیار مهم است. بر اساس CDC، کمبود خواب به مدت طولانی نه تنها سبب بروز شرایط مزمن سلامتی شده. بلکه باعث تضعیف قدرت بدن در مبارزه با عفونت ها نیز میشود.

راه‌ های افزایش ایمنی طبیعی بدن چیست؟

اگر فردی به دنبال افزایش سلامت بدن باشد، بدین معناست که او میخواهد به بدن خود برای مبارزه با بیماری کمک کند. چندین تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است دفاع طبیعی بدن را تقویت کند و همین امر به فرد در مبارزه با پاتوژن‌ های مضر یا ارگانیسم‌ های بیماری‌ زا کمک کند. (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی بیماری ها لطفا کلیک فرمائید.)

افزایش ایمنی بدن:

در زیر، 9 راه برای افزایش ایمنی بدن به صورت طبیعی بیان شده است:

1. خوابیدن به میزان کافی:

در حقیقت، خواب ناکافی یا با کیفیت پایین با بیشتر بودن حساسیت فرد به بیماری ها ارتباط مستقیم دارد. در مطالعه‌ ای بر روی 164 بزرگسال سالم، افرادی که در شب کمتر از 6 ساعت میخوابیدند. نسبت به کسانی که هر شب 6 ساعت یا بیشتر میخوابیدند. بیشتر در معرض سرما خوردگی بودند. استراحت کافی ممکن است ایمنی طبیعی را تقویت کند. به همین دلیل است که در هنگام بیماری خواب بیشتر توصیه میشود.

بزرگسالان باید هر شب 7 ساعت یا بیشتر بخوابند. در حالی که نوجوانان به 8 تا 10 ساعت و کودکان کوچکتر و نوزادان تا 14 ساعت نیاز دارند. اگر فردی مشکل خواب دارد. بهتر است زمان نمایش صفحه نمایش را یک ساعت قبل از خواب محدود کند. زیرا نور آبی ساطع شده از تلفن، تلویزیون و رایانه ممکن است ریتم شبانه روزی یا چرخه طبیعی بیداری و خواب بدن را مختل کند.

2. خوردن مقدار بیشتر مکمل های گیاهی

غذاهای گیاهی کامل مانند میوه‌ ها، سبزیجات، آجیل، دانه‌ ها و حبوبات سرشار از مواد مغذی و آنتی‌ اکسیدان‌ ها هستند که ممکن است شما را در برابر عوامل بیماری‌ زای مضر برتری دهند. آنتی اکسیدان‌ های موجود در این غذاها در مبارزه با ترکیبات ناپایدار به نام رادیکال های آزاد که در سطوح بالا در بدن تجمع می یابند و باعث التهاب میشوند، به کاهش التهاب کمک میکنند.

التهاب مزمن با بیماری های متعددی از جمله بیماری قلبی، آلزایمر و برخی سرطان ها مرتبط است. در همین حال، فیبر موجود در غذاهای گیاهی میکروبیوم روده یا جامعه باکتری های سالم در روده شما را تغذیه میکند. یک میکروبیوم قوی روده میتواند ایمنی بدن را بهبود بخشد و به جلوگیری از ورود پاتوژن‌ های مضر به بدن از طریق دستگاه گوارش کمک کند. علاوه بر این، میوه ها و سبزیجات سرشار از مواد مغذی مانند ویتامین C هستند که ممکن است طول مدت سرما خوردگی را کاهش دهد.

3. خوردن بیشتر چربی‌ های سالم

چربی های سالم، مانند چربی های موجود در روغن زیتون و ماهی قزل آلا، ممکن است با کاهش التهاب، پاسخ ایمنی بدن را نسبت به عوامل بیماری زا تقویت کنند. اگرچه التهاب، سطح پایین یک پاسخ طبیعی به استرس یا آسیب است، التهاب مزمن میتواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند. روغن زیتون، که یک ضد التهاب قوی است، باعث کاهش خطر بیماری های مزمنی مانند بیماری قلبی و دیابت نوع 2 میشود. به علاوه، خواص ضد التهابی آن ممکن است به بدن کمک کند تا با باکتری ها و ویروس های مضر بیماری زا مبارزه کند. اسیدهای چرب امگا 3، مانند اسیدهای موجود در سالمون و دانه چیا، با التهاب نیز مبارزه میکنند.

4. خوردن مقدار بیشتری غذاهای تخمیر شده یا مکمل پروبیوتیک

غذاهای تخمیر شده سرشار از باکتری های مفیدی به نام پروبیوتیک ها هستند که دستگاه گوارش را پر میکنند. این غذاها شامل ماست، کلم ترش، کیمچی، کفیر و ناتو است. تحقیقات نشان میدهد که یک شبکه از باکتری های روده میتواند به سلول های ایمنی بدن کمک کند تا میان سلول های سالم و طبیعی و موجودات مهاجم مضر تمایز قائل شوند.
در یک مطالعه 3 ماهه بر روی 126 کودک، آنهایی که روزانه فقط 70 میلی لیتر شیر تخمیر شده مینوشیدند، در مقایسه با گروه شاهد، حدود 20 درصد کمتر دچار بیماری های عفونی دوران کودکی شدند. اگر فرد به طور منظم غذاهای تخمیر شده مصرف نمیکند، مکمل‌ های پروبیوتیک گزینه دیگری هستند.
در یک مطالعه 28 روزه بر روی 152 فرد آلوده به راینوویروس، افرادی که مکمل پروبیوتیک بیفیدوباکتریوم انیمالیس دریافت کرده بودند، نسبت به گروه شاهد، پاسخ ایمنی قویتری داشتند. سطح ویروس در مخاط بینی آنها کمتر بود.

5. محدود کردن قند‌های مصنوعی

تحقیقات جدید نشان میدهد. قند‌های اضافه شده و کربوهیدرات های تصفیه شده ممکن است به طور نامتناسبی در اضافه وزن و چاقی نقش داشته باشند. چاقی نیز ممکن است خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد. بر اساس یک مطالعه مشاهده‌ ای روی حدود 1000 نفر، احتمال ابتلا به آنفولانزا در افراد چاق که واکسن آنفولانزا را دریافت کردند. دو برابر بیشتر از افراد بدون اضافه وزن بود که واکسن را دریافت کرده بودند. محدود کردن مصرف قند می تواند التهاب را کاهش دهد و به کاهش وزن کمک کند. بنابراین خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت نوع 2 و بیماری قلبی را کاهش می دهد.

با توجه به اینکه چاقی، دیابت نوع 2 و بیماری قلبی همگی میتوانند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کنند. محدود کردن قندهای اضافه شده بخش مهمی از یک رژیم غذایی تقویت کننده سیستم ایمنی است. فرد باید سعی کند مصرف قند خود را به کمتر از 5 درصد کالری روزانه خود محدود کند. این مقدار برای افرادی که رژیم غذایی 2000 کالری دارند، معادل 2 قاشق غذاخوری (25 گرم) شکر است.

6. انجام دادن ورزش ملایم روزانه

ورزش سنگین طولانی مدت میتواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند، ورزش سبک، میتواند آن را تقویت کند. مطالعات نشان میدهد که حتی یک جلسه ورزش سبک در هفته، میتواند اثر بخشی واکسن ها را در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف افزایش دهد.

نمونه‌هایی از ورزش های سبک عبارتند از: پیاده‌ روی سریع، دوچرخه‌ سواری ثابت، دویدن، شنا و پیاده‌ روی سبک. بیشتر افراد باید حداقل 150 دقیقه ورزش متوسط در هفته را هدف قرار دهند.

7. نوشیدن آب کافی

هیدراتاسیون لزوما از فرد در برابر میکروب‌ ها و ویروس‌ ها محافظت نمیکند. اما جلوگیری از کم آبی برای سلامت کلی مهم است. کم آبی بدن میتواند باعث سردرد شود و عملکرد فیزیکی، تمرکز، خلق و خوی، هضم و عملکرد قلب و کلیه را مختل کند. این عوارض میتواند استعداد فرد را برای بروز بیماری افزایش دهد. به منظور جلوگیری از کم آبی، باید روزانه مقدار کافی آب نوشید تا ادرار به رنگ زرد روشن باشد. با اینکه چای و آبمیوه نیز آبرسان هستند، بهتر است مصرف آب میوه و چای شیرین را به دلیل محتوای قند بالا محدود کرد.

8. کنترل کردن سطح استرس خود

کاهش استرس و اضطراب کلیدی مهم در سلامت سیستم ایمنی است. استرس طولانی مدت باعث التهاب و همچنین عدم تعادل در عملکرد سلول های ایمنی می شود. فعالیت هایی که ممکن است به مدیریت استرس کمک کند شامل مدیتیشن، ورزش، یادداشت روزانه، یوگا و سایر تمرین های تمرکز حواس است.

9. مصرف مکمل‌ها

به گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH). هیچ مدرکی از قطعیت مصرف مکمل ها برای پیشگیری یا درمان کووید-19 وجود ندارد. با این حال، برخی مطالعات نشان میدهد که مکمل های زیر ممکن است ایمنی کلی بدن را تقویت کند:

• ویتامین C: بر اساس مطالعه‌ ای در بیش از 11000 نفر، دریافت 2000-1000 میلی گرم از ویتامین C در روز. مدت زمان سرماخوردگی ها را 8 درصد در بزرگسالان و 14 درصد در کودکان کاهش میدهد. اما مصرف این مکمل ها از سرما خوردگی جلوگیری نکرده است.

• ویتامین D: کمبود ویتامین D ممکن است سبب افزایش احتمال بیمار شدن را افزایش دهد. بنابراین مصرف مکمل ها ممکن است این موضوع را خنثی کنند. با این حال، به نظر نمیرسد مصرف ویتامین D در زمانی که فرد سطح کافی از آن را دارد، فواید بیشتری را به همراه داشته باشد.

• زینک: در مطالعه‌ ای در 575 نفر با سرما خوردگی معمولی. مصرف بیش از 75 میلی گرم از زینک در روز، مدت زمان سرما خوردگی را 33 درصد کاهش میدهد
• سنجد: یک بررسی کوچک نشان داد. سنجد میتواند علائم عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش دهد. اما تحقیقات بیشتری در این مورد نیاز است.
• سیر: در یک مطالعه که در طی 12 هفته و در 146 نفر انجام شد. نشان داد که مصرف سیر، ابتلا به سرما خوردگی را تا حدود 30 درصد کاهش میدهد. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

با اینکه این مکمل ها در مطالعات ذکر شدند پتانسیل بالایی را برای محافظت و تقویت سیستم ایمنی بدن نشان دادند. این بدان معنا نیست که در برابر کووید-19 به طور کامل موثر هستند.

مطالب مشابه:

آزمایش HIV/AIDS

تفسیر نتایج آزمایش HIV

انواع آزمایش‌ HIV

بیماری آلزایمر با ویروس واریسلا و هرپس

سویه جدید HIV