تفاوت بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم

بیماری پارکینسون:

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی مغزی است که شامل آسیب پیشرونده به مغز می شود که طی چندین سال بدتر می شود. با ضعیف شدن سلول های عصبی در مغز، فرد ممکن است مشکلاتی مانند: از دست دادن مداوم کنترل حرکتی (لرزش در حالت استراحت، سفتی، حرکت آهسته، بی ثباتی وضعیتی و مشکل در تعادل) و همچنین طیف گسترده ای از علائم غیرحرکتی (مانند: افسردگی، عدم حس بویایی، مشکلات معده، تغییرات شناختی و بسیاری موارد دیگر) شود. بروز علائم این بیماری ممکن است سال ها طول بکشد. پارکینسون در اکثر افراد به کندی پیشرفت می کند و اکثر افراد سال ها با این بیماری زندگی می کنند.

اعتقاد بر این است که این بیماری ناشی از اختلال عملکرد سلول های عصبی در مغز است که دوپامین تولید می کنند. دوپامین یک پیام رسان شیمیایی مهم است که سیگنال ها را بین سلول ها منتقل می کند و حرکت، یادگیری و پاسخ عاطفی را تنظیم می کند. کمبود دوپامین با پارکینسون مرتبط است. اگرچه هیچ دو موردی مشابه نیستند، اما تشخیص پارکینسون مستلزم آن است که فرد دو مورد از سه مورد از این علائم حرکتی اولیه را داشته باشید.

بیماری پارکینسون بعد از بیماری آلزایمر دومین اختلال تخریب کننده عصبی با منبع مورد اعتماد است.

پارکینسونیسم:

پارکینسونیسم یک اصطلاح کلی است که به گروهی از اختلالات عصبی اشاره دارد که باعث مشکلات حرکتی مشابه آنچه در بیماری پارکینسون مشاهده می شود، مانند: لرزش، حرکت آهسته و سفتی ایجاد می کند. در دسته بیماری پارکینسونیسم تعدادی از اختلالات وجود دارد که برخی از آنها هنوز به وضوح تعریف یا نامگذاری نشدند. در اوایل روند بیماری، اغلب دشوار است که بدانیم آیا فرد مبتلا به بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک (به معنی “منشأ ناشناخته”) است یا سندرمی را تقلید می کند.

پارکینسونیسم که به نام بیماری پارکینسون آتیپیک یا پارکینسون پلاس نیز شناخته می شود، حدود 10 تا 15 درصد از کل موارد تشخیص داده شده پارکینسون را نشان می دهد. این سندرم‌ ها نسبت به پارکینسون سریع‌تر پیشرفت می‌کنند، با علائم اضافی مانند اختلال شناختی، اختلال اعصاب جمجمه ای و زوال عقل یا توهم ظاهر می‌شوند و تنها برای مدت کوتاهی به درمان با لوودوپا (معمولاً پزشکان از لوودوپا به عنوان یک عامل جایگزین دوپامین برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می کنند.) پاسخ نمی‌دهند.

یادآوری این نکته مهم است که بسیاری از افراد علائم اصلی لازم برای تشخیص یک اختلال خاص را نشان نمی‌دهند و صرفاً به آنها «پارکینسونیسم» می‌گویند. برای این افراد تنها در صورتی تشخیص قطعی داده می شود که خانواده درخواست کالبد شکافی مغز در زمان مرگ را داشته باشند.

انواع پارکینسونیسم:

شش نوع رایج از دوازده شکل مختلف پارکینسونیسم وجود دارد.

• پارکینسونیسم ناشی از دارو (DIP)
• زوال عقل با اجسام لویی (DLB)
• آتروفی سیستم چندگانه (MSA)
• فلج فوق هسته ای پیشرونده (PSP)
• پارکینسونیسم عروقی
• دژنراسیون کورتیکوبازال (CBD)

• پارکینسونیسم ناشی از دارو (DIP):

علائم پارکینسون ممکن است توسط برخی داروها ایجاد شود. همانطور که از نام آن پیداست، علت پارکینسونیسم ناشی از دارو (DIP) به دلیل عوارض جانبی داروهایی است که بر سطوح دوپامین در مغز تأثیر می‌گذارند. این دومین علت شایع پارکینسونیسم در سالمندان پس از پارکینسون است.

داروهایی که عملکرد دوپامین را مسدود می کنند اغلب برای درمان اختلالات روان پریشی مانند: اسکیزوفرنی استفاده می شوند و داروهای نورولپتیک که برای درمان زوال عقل استفاده می شوند، اعتقاد بر این است که علت اصلی DIP در سراسر جهان است. نمونه هایی از داروهایی که می توانند باعث ایجاد DIP شوند عبارتند از: آریپیپرازول (Abilify)، هالوپریدول (Haldol) و متوکلوپرامید (Reglan). هنگام تجویز این داروها، پزشکان باید محتاط باشند و مراقب علائم پارکینسون و سایر اختلالات حرکتی باشند.

اغلب سریع‌ ترین درمان DIP قطع یا کاهش آهسته دوز دارویی است که باعث علائم می‌شود. با این حال، مانند هر دارویی، فرد نباید بدون تایید پزشک مصرف آن را قطع کند.

• زوال عقل با اجسام لویی (DLB):

در بین افراد مبتلا به زوال عقل، نوع پارکینسونیسم به نام زوال عقل با اجسام لویی (DLB) دومین علت شایع زوال عقل بعد از بیماری آلزایمر در سالمندان است. بسیاری از آنها ابتدا به بیماری آلزایمر به دلیل اختلالات حافظه یا شناختی و سپس به عنوان زوال عقل با اجسام لویی به عنوان علائم حرکتی مشترک در پیشرفت پارکینسون شناسایی می شوند.

اجسام لویی رسوب غیرطبیعی پروتئین (آلفا سینوکلئین) روی سلول های عصبی مغز هستند. اگر تولید دوپامین، یک انتقال دهنده عصبی، تولید شده توسط آن سلول های عصبی به دلیل تجمع اجسام لویی روی آن سلول ها مختل شود، دوپامین بسیار کمی تولید می شود که می تواند باعث علائم پارکینسون شود.

• آتروفی سیستم چندگانه (MSA):

همانطور که از نام این پارکینسونیسم پیش بینی می شود، آتروفی سیستم چندگانه (MSA) بر سیستم های متعدد بدن تأثیر می گذارد. هم بر سیستم حرکتی مهارت های حرکتی و هم بر سیستم غیرارادی (خودکار) بدن تأثیر می گذارد. اگرچه علائم اغلب با دارو قابل درمان هستند، اما هیچ درمانی وجود ندارد. علاوه بر این، هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند پیشرفت MSA را کند کند.

تفاوت بین آتروفی سیستم چندگانه و پارکینسون:

پارکینسون و MSA هر دو بر سیستم کنترل حرکت و سیستم کنترل خودکار غیرارادی تأثیر می‌گذارند و علائم اولیه می‌توانند تشخیص افتراقی را به چالش بکشند. با این حال، MSA سریعتر از پارکینسون پیشرفت می کند. مشکلات تعادل و حالت خمیده با MSA زودتر اتفاق می‌افتد و سریع‌تر بدتر می‌شود و عملکردهای خودمختار مانند: فشار خون، ضربان قلب، تنفس، تعریق، عملکرد مثانه و مشکلات جنسی در افراد مبتلا به MSA شدیدتر است.

• فلج فوق هسته ای پیشرونده (PSP):

نام طولانی این اختلال به خوبی این وضعیت را توصیف می کند.

• پیشرونده به این معنی است که بیماری در طول زمان بدتر می شود.
• سوپرا به معنای بالاست. بخشی از مغز که آسیب دیده است در بالای خوشه های عصبی (هسته) قرار دارد.
• فلج به معنای “ضعف” است.

هسته هایی که در مغز در PSP آسیب دیدند حرکات چشم را کنترل می کنند. در نتیجه، اغلب افراد مبتلا به PSP نمی توانند چشم های خود را متمرکز کنند و از تاری دید شکایت دارند. یکی از رایج ترین شاخص های PSP از دست دادن تعادل است که خطر سقوط را افزایش می دهد. علاوه بر این، فرد مبتلا به PSP تمایل دارد به سمت عقب متمایل شود. از آنجایی که یکی از شاخص های PSP تجمع پروتئین تاو بر روی سلول های مغز است، PSP در گروهی از اختلالات به نام تائوپاتی قرار می گیرد.

از آنجایی که افراد مبتلا به PSP اغلب به داروها پاسخ نمی‌دهند، از درمان‌ های غیردارویی استفاده می‌شود که عبارتند از:

• وسایل کمکی راه رفتن سنگین برای جلوگیری از افتادن به عقب
• عینک دو کانونی یا عینک مخصوص برای رفع نگاه به پایین
• تمرینات کششی برای صاف نگه داشتن مفاصل

تفاوت بین فلج فوق هسته ای پیشرونده و پارکینسون:

افراد مبتلا به PSP معمولاً سریعتر از افراد مبتلا به پارکینسون پیشرفت می کنند. فرد مبتلا به پارکینسون تمایل به خم شدن به جلو دارد در حالی که فرد مبتلا به PSP تمایل دارد به عقب متمایل شود. لرزش در افراد مبتلا به پارکینسون شایع است و در افراد مبتلا به PSP نادر است. اختلالات گفتار و بلع در افرادی که با PSP زندگی می کنند شدیدتر است و زودتر ظاهر می شود.

• پارکینسونیسم عروقی:

از آنجایی که کلمه “عروقی” به عروق کوچکی در بدن اشاره دارد که خون را حمل می کنند، پارکینسونیسم عروقی در اثر یک یا چند سکته کوچک که باعث لخته شدن در مغز می شود، ایجاد می شود. این بیماری عمدتاً با پارکینسونیسم متقارن پایین تنه مشخص می شود که با تکان خوردن و بی ثباتی راه رفتن نشان داده می شود.

تفاوت بین پارکینسونیسم عروقی و پارکینسون:

همانطور که از نام آن پیداست، پارکینسونیسم عروقی ناشی از بیماری عروق مغزی است که بر خون رسانی به مغز تأثیر می گذارد. پارکینسونیسم عروقی در اثر یک یا چند سکته کوچک ایجاد می شود، در حالی که پارکینسون ناشی از بین رفتن تدریجی سلول های عصبی است. یک تفاوت عمده با پارکینسون این است که پیشرونده نیست. در حالی که پارکینسون با گذشت زمان بدتر می شود. تفاوت دیگر این است که در پارکینسونیسم عروقی هیچ لرزشی وجود ندارد.

• دژنراسیون کورتیکوبازال (CBD):

حتی اگر دژنراسیون کورتیکوبازال (CBD) با زوال مناطق متعدد مغز مشخص می شود، همانطور که از نام آن پیداست، قسمت هایی از مغز که به شدت تحت تاثیر این نوع پارکینسونیسم قرار می گیرند، لایه بیرونی مغز (قشر مغز) و ناحیه عمیق تر مغز (گانگلیون های پایه) هستند. از آنجایی که این مناطق مغز به شدت با حرکت درگیر هستند، CBD باعث ایجاد مشکلاتی در تحرک می شود. این نوع پارکینسونیسم کمترین و شایع ترین است. علائم اغلب در حدود سن 60 سالگی شروع می شود و عموماً در ابتدا شامل از دست دادن عملکرد یک طرف بدن (نامتقارن) می شود، اگرچه می تواند به هر دو طرف بدن پیشرفت کند و منجر به تکان های غیرارادی عضلانی (میوکلونوس) و مشکلات گفتاری و بلع شود. اگرچه در حال حاضر درمان خاصی برای CBD وجود ندارد، اما فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی می تواند به مدیریت این اختلال کمک کند.

تفاوت بین دژنراسیون کورتیکوبازال و پارکینسون:

تفاوت اصلی بین CBD و پارکینسون در این است که معمولاً از یک طرف با از دست دادن تدریجی استفاده از یک دست یا پا (آپراکسی) شروع می‌شود و ممکن است تکان‌ های غیرارادی عضلانی کمی وجود داشته باشد. مشکلات راه رفتن و تعادل معمولا در CBD دیرتر از پارکینسون رخ می دهد. همچنین، در CBD، فرد ممکن است با حرکات هدفمند، مانند بستن دکمه پیراهن یا بریدن غذا، مشکل داشته باشد.

علائم پارکینسونیسم:

علائم اصلی پارکینسونیسم عبارتند از:

• حرکات کند شده
• لرزش
• سفتی، سختی

فرد مبتلا به MSA علاوه بر این علائم ممکن است مشکلاتی در عملکرد بدن داشته باشد که نمی تواند کنترل کند و همچنین ممکن است علائمی مانند: فشار خون پایین، اختلال عملکرد ادرار و روده یا اختلال عملکرد جنسی را تجربه کند.

افراد مبتلا به PSP ممکن است دچار از دست دادن تعادل و سفتی شوند، اما اغلب نمی توانند چشمان خود را متمرکز کنند یا به پایین نگاه کنند.

CBD باعث ایجاد مشکل پیشرونده در حرکت در یک یا هر دو طرف بدن می شود، اما همچنین شامل از دست دادن عملکردهای شناختی مانند تفکر و به خاطر سپردن است.

DLB ممکن است علاوه بر کندی حرکت و لرزش، علائمی مانند: توهمات بینایی، مشکلات شناختی مشابه بیماری آلزایمر و تنظیم ضعیف عملکردهای بدن را ایجاد کند.

علائم بیماری پارکینسون:

علائم بیماری پارکینسون برای هر فردی ممکن است متفاوت باشد. در مراحل اولیه بیماری پارکینسون، علائم ممکن است خفیف باشند و ممکن است افراد متوجه آن نشوند.

علائم عبارتند از:

• لرزش
• سفتی
• کندی حرکت (برادی‌کینزی)
• اختلال در تعادل
• کاهش توانایی چرخاندن دست ها هنگام راه رفتن
• مشکل در تکلم (دیسرتری)
• گرفتگی مکرر عضلانی (دیستونی)

تشخیص:

هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص بیماری پارکینسون یا پارکینسونیسم وجود ندارد. برای تشخیص، پزشکان سابقه بیماری فرد را کامل بررسی می کنند و ممکن است تعدادی آزمایش حرکتی را درخواست کنند. به دلیل ماهیت مشاهده ای تشخیص، پارکینسون ممکن است گاهی با پارکینسونیسم اشتباه به نظر برسد، و تشخیص ممکن است به مرور زمان بر اساس سرعت پیشرفت بیماری، پاسخ به داروها و سایر عوامل مورد بازنگری قرار گیرد. همه پارکینسونیسم ها دارای کاهش دوپامین هستند، بنابراین نمی توان از DatScan (اسکن دوپامین مغز) برای تمایز بین آنها و بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک استفاده کرد.

درمان:

اگرچه در درمان پارکینسون و پارکینسونیسم های مختلف همپوشانی وجود دارد، داروی دوپامین که اولین خط درمان در پارکینسون است، می تواند در سایر اشکال پارکینسون نیز موثر باشد. با این حال، در برخی از اشکال اختلالات پارکینسونیسم، لوودوپا موثر نیست. در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد.

درمان های رایج برای پارکینسون و پارکینسونیسم شامل درمان علائم برای ارائه بالاترین کیفیت زندگی با درمان های دارویی و غیر دارویی است. برخی از درمان های غیردارویی شامل موارد زیر است:

• ورزش برای ایجاد توان عضلات، قدرت و انعطاف پذیری
• فیزیوتراپی
• کار درمانی
• گفتار درمانی
• تغذیه درمانی
• روان درمانی فردی و خانوادگی
• حمایت

 درمان های بیماری پارکینسون عبارتند از:

• کاربیدوپا-لوودوپا ( Sinemet)
• آگونیست های دوپامین، مانند: پرامیپکسول (Mirapex ER)، روتیگوتین (Neupro) و آپومورفین (Apokyn)
• مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAO B) B
• مهارکننده های کاتکول O-متیل ترانسفراز (COMT) مانند انتاکاپون (Comtan) و اوپیکاپون (Ongentys)
• تحریک عمیق مغز

همچنین یک متخصص ممکن است تغییرات سبک زندگی، فیزیوتراپی و کار با آسیب شناس گفتار-زبان را توصیه کند.

مطالب مشابه:

مواد شیمیایی و پارکینسون

فشار خون پایین

بیماری کاناوان

بیماری هانتینگتون

گاستروپارزی (فلج معده)

منابع: medicalnewstoday ، parkinson ، davisphinneyfoundation