ناپایداری کشکک زانو
کشکک (Patella ، استخوان زانو) توسط تاندونها به استخوان ران (Femur) و استخوان درشت نی (Tibia) متصل میشود. کشکک در یک شیار در انتهای استخوان ران (شیار تروکلئار) قرار میگیرد و با خم و راست شدن زانو، به سمت بالا و پایین میلغزد. ناپایداری کشکک زمانی رخ میدهد که کشکک از این شیار خارج شود.
ناپایداری کشکک به این معنی است که کشکک (استخوان زانو) از شیار استخوان ران در استخوان ران خارج میشود. کشکک ناپایدار میتواند منجر به دررفتگی زانو شود. فیزیوتراپی و بریسهای پا میتوانند کمک کننده باشند. برخی افراد ناپایداری مزمن (دائمی) کشکک دارند. این وضعیت خطر دررفتگی کشکک، پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) و آرتروز در زانوی شما را افزایش میدهد.
ناپایداری کشکک چیست؟
ناپایداری کشکک (که به عنوان ناپایداری زانو یا ناپایداری پاتلوفمورال نیز شناخته میشود) به این معنی است که کشکک (پاتلا) شما هنگام حرکت زانو، ناپایدار است. این اتفاق زمانی رخ میدهد که کشکک شما از شیار انتهایی استخوان ران (فمور) که آن را در جای خود نگه میدارد، خارج شود.
به طور معمول، هنگامی که زانوی خود را خم و راست میکنید، کشکک شما در یک بریدگی – -Vشکل به نام شیار تروکلئار به سمت بالا و پایین حرکت میکند. در ناپایداری کشکک، کشکک شما به درستی در این شیار حرکت نمیکند.
شما در طول روز به طور مداوم از زانوهای خود استفاده میکنید. آنها به شما کمک میکنند بایستید، بنشینید، راه بروید، بدوید و حرکت کنید. این امر آنها را مستعد مشکلاتی مانند ناپایداری کشکک میکند.
یک کشکک ناپایدار میتواند منجر به دررفتگی کشکک شود. ممکن است یک دررفتگی کامل یا دررفتگی جزئی (سابلوکساسیون) داشته باشید.
انواع ناپایداری کشکک:
ناپایداری کشکک دو نوع دارد. نوع اول به عنوان دررفتگی تروماتیک کشکک شناخته میشود. این حالت اغلب نتیجه یک آسیب به زانو است. در دررفتگی کشکک، کشکک به طور کامل از شیار به بیرون رانده میشود. نوع دیگر ناپایداری به عنوان ناپایداری مزمن کشکک شناخته میشود. در این نوع، کشکک معمولاً تنها تا حدی از شیار خارج میشود. این حالت به عنوان نیمه دررفتگی (سابلوکسیشن) شناخته میشود.
علائم و نشانههای ناپایداری کشکک زانو:
کودک شما ممکن است درد، تورم، خشکی، مشکل در راه رفتن با اندام آسیبدیده، و یا احساس خالی کردن، گیر کردن، یا قفل شدن در زانو را تجربه کند. همچنین ممکن است یک بدشکلی قابل توجه در زانوی آسیبدیده وجود داشته باشد.
هنگامی که کشکک از شیار تروکلئار خارج میشود، ممکن است زانوی شما خالی کند. زانو و پای شما ممکن است نتوانند وزن شما را تحمل کنند یا شما را راست قامت نگه دارند. ممکن است نتوانید زانوی خود را صاف کنید یا راه بروید.
سایر نشانههای ناپایداری کشکک عبارتند از:
- درد، سفتی و تورم زانو
- صداهای تقتق یا ترکیدن در زانوی شما هنگام بالا رفتن از پلهها یا خم کردن زانو
- احساس گیر کردن کشکک به بافت یا حرکت کردن آن از سمتی به سمت دیگر
علل ناپایداری کشکک:
علل ناپایداری کشکک عبارتند از:
- شیار تروکلئار کم عمق یا ناهموار
- رباطهای زانوی شل یا مفاصل بسیار منعطف
- ضربه شدید به کشکک در حین سقوط، آسیب ورزشی یا تصادف دیگر
عوامل خطر ناپایداری کشکک چیست؟
- هر کسی میتواند دچار ناپایداری کشکک شود. زنان مستعد داشتن رباطهای شلتر هستند که آنها را مستعد ناپایداری کشکک میکند.
- اگر ورزشهای پربرخورد مانند فوتبال انجام میدهید یا در فعالیتهایی شرکت میکنید که نیاز به چرخشهای سریع و زیاد دارند، مانند بسکتبال، تشویقکننده (چیرلیدینگ) یا فوتبال، ممکن است در معرض خطر بالاتری باشید.
برخی شرایط سلامتی میتوانند باعث شل شدن بافت همبند شوند که به ناپایداری کشکک کمک میکند. این شرایط شامل:
- فلج مغزی (Cerebral palsy)
- سندرم داون (Down syndrome)
- سندرم اهلرز-دانلوس (Ehlers-Danlos syndrome)
بیشتر بیماران احساسی مبنی بر اینکه کشکک جابه جا شده یا از جای خود خارج شده است را تجربه میکنند. معمولاً کشکک به خودی خود به جای اول برمیگردد اما گاهی اوقات نیاز است تا در اورژانس به جای خود بازگردانده شود.
در نیمه دررفتگیهای مزمن کشکک، ممکن است درد کمتر شدیدتر از آسیب تروماتیک باشد.
بیماران ممکن است از درد زیر کشکک، به خصوص با فعالیتهایی که شامل خم شدن عمیق زانو هستند، شکایت کنند.
عوارض:
بدون درمان، ناپایداری کشکک مکرر (عود کننده) میتواند منجر به موارد زیر شود:
- دررفتگی کشکک
- محدودیت عملکرد زانو
- درد مزمن
- سندرم زانوی دوندگان (Runner’s knee)
- آرتروز شدید زانو
تشخیص و آزمایشها
حتی اگر کشکک شما به خودی خود به جای خود بازگردد، باید برای تشخیص و درمان احتمالی به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما خواهد پرسید که آسیب چگونه رخ داده است یا هنگام خروج کشکک از شیار چه کاری انجام میدادید. آنها همچنین یک معاینه فیزیکی برای بررسی علائم شما انجام خواهند داد. آنها ظاهر زانوی شما را بررسی میکنند، حساسیت را چک میکنند و دامنه حرکت شما را ارزیابی میکنند. ممکن است از شما بخواهند راه بروید یا زانوی خود را صاف و خم کنید.
برای تشخیص این وضعیت، پزشک شما ممکن است آزمایشهای تصویربرداری را درخواست کند، از جمله:
- عکس رادیوگرافی زانو (X-rays) برای مشاهده اینکه آیا کشکک شما خارج از جای خود است یا خیر و بررسی شکستگی استخوانها
- امآرآی (MRI) برای بررسی آسیبهایی مانند پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)، پارگی منیسک یا قطعات استخوانی آزاد
- سیتی اسکن (CT scan) برای بررسی تراز بودن مفصل زانوی شما
مدیریت و درمان
درمانهای غیرجراحی:
اگر کشکک به خودی خود به شیار تروکلئار بازنگردد، به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید. یک پزشک به آرامی کشکک شما را به جای خود فشار میدهد. این فرآیند (جا اندازی بسته) میتواند ناراحتکننده باشد. ممکن است داروی ضد درد دریافت کنید، اما نیازی به بیهوشی نخواهید داشت.
پزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- بِریس زانو برای بیحرکت کردن زانو و نگه داشتن کشکک در جای خود ممکن است لازم باشد برای چند هفته از بریس استفاده کنید و در این مدت از عصای زیر بغل استفاده کنید.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد و تورم
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلاتی که کشکک شما را در جای خود نگه میدارند و باعث بهبود دامنه حرکت می شوند.
درمانهای جراحی ناپایداری کشکک چیست؟
اگر ناپایداری مزمن کشکک دارید، پزشک شما ممکن است جراحی را توصیه کند. بیشتر جراحیهای زانو به صورت آرتروسکوپی انجام میشوند. این روش از برشهای کوچک و یک دوربین کوچک (آرتروسکوپ) استفاده میکند. بهبودی میتواند شش تا دوازده ماه طول بکشد.
اگر یک آسیب باعث ناپایداری کشکک شده باشد، ممکن است غضروف یا قطعات استخوانی آزاد در زانوی شما وجود داشته باشد. پزشک شما آنها را با جراحی برمیدارد.
گزینههای جراحی شامل موارد زیر است:
- ترمیم رباط کشککی-رانی میانی (MPFL) برای تقویت و ترمیم رباطهایی که کشکک شما را در جای خود نگه میدارند.
- بازسازی MPFL برای جایگزینی یک رباط آسیبدیده با تاندون همسترینگ گرفته شده از اهداکننده یا جای دیگری در بدن شما.
- استئوتومی زانو (انتقال توبرکل تیبیا) برای تراز کردن مجدد استخوان درشت نی، استخوان ران، کشکک و بافتهای همبند شما _ این روش جراحی باز نیاز به برش بزرگتر و بهبودی طولانیتر نسبت به جراحی آرتروسکوپی دارد.
چشمانداز افراد مبتلا به ناپایداری کشکک چگونه است؟
بیشتر افراد با استفاده از بِریس و انجام تمرینات فیزیوتراپی بدون جراحی احساس بهتری پیدا میکنند. اگر کشکک ناپایدار باقی بماند (ناپایداری مزمن کشکک) یا کشکک به طور کامل در برود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
چگونه میتوانم از ناپایداری کشکک جلوگیری کنم؟
یک کشکک ناپایدار میتواند به بافت همبند اطراف زانوی شما آسیب برساند.
تمرینات فیزیوتراپی میتوانند عضلات و بافت همبندی را که کشکک را در شیار استخوان ران نگه میدارند، تقویت کنند. دوچرخهسواری نیز یک تقویتکننده خوب زانو است. پزشک ممکن است توصیه کند در طول فعالیتهای خاصی از بریس زانو استفاده کنید.
زمان مراجعه به پزشک:
در صورت تجربه موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- ناتوانی در خم کردن یا صاف کردن زانو، تحمل وزن روی پای خود یا راه رفتن
- درد یا محدودیت دامنه حرکت در زانوی شما که در زندگی روزمره اختلال ایجاد میکند.
- قرمزی یا تورم غیرعادی در مفصل زانوی شما
چرا میتوانم کشکک خود را بالا و پایین حرکت دهم؟
هنگامی که پای خود را صاف یا خم میکنید، به طور معمول کشکک خود را از طریق شیار تروکلئار به بالا و پایین میکشید. اگر ناپایداری کشکک دارید، به این معنی است که تاندونها و رباطهایی که کشکک را در جای خود نگه میدارند، از قبل شل و ناپایدار هستند. یک آسیب قبلی یا یک بیماری آناتومیک موجود دیگر ممکن است باعث این امر شود. یک کشکک ناپایدار راحتتر در میرود.
مطالب مشابه:
آسیب های ورزشی
بیماری بلانت
رگ بهرگشدن و کشیدگی عضلات
بیماری پاژه استخوان
آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA)
آیا دویدن باعث آرتروز می شود؟
منابع: orthoinfo,hopkinsmedicine,my.clevelandclinic
