آمنیوسنتز چیست؟
با کمک روش آمنیوسنتز میتوان مقادیر اندکی از مایع آمنیوتیک که جنین را طی دوران بارداری احاطه کرده است، خارج و بررسی کرد. مایع آمنیوتیک به رنگ زرد کمرنگ و شفاف است که در غشای کیسه اطراف جنین تولید میشود. این مایع، جنین را در برابر ضربات محافظت و به تنظیم حرارت جنین کمک میکند.
مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک حاوی آنزیم های گوناگون، پروتئین ها، هورمون ها و سایر مواد و سلول هایی است که توسط جنین تولید میشود. سلول های این مایع، حاوی اطلاعات ژنتیکی هستند که می توانند برای تشخیص اختلالات کروموزومی و تشخیص نقص لوله عصبی باز (ONTDs) مانند اسپینا بیفیدا استفاده شود. آزمایش آمینوسنتز ممکن است برای سایر نقایص ژنتیکی و اختلالات متابولیکی، بسته به تاریخچه خانوادگی و در دسترس بودن جواب آزمایش نیز استفاده شود.
مایع آمنیوتیک همچنین حاوی مواد دیگری است که اطلاعات مربوط به بعضی وضعیت های خاص را در جنین نشان می دهند. آمنیوسنتز ممکن است در اواخر بارداری برای بررسی سلامت جنین، مانند بررسی وجود عفونت ها بکار رود. آمینوسنتز برای بررسی بلوغ ریه های جنین زودرس نیز انجام میشود.
مواد ویژه موجود در مایع آمنیوتیک می توانند برای بررسی شرایط مختلفی آزمایش شوند. بنابراین به آزمایشگاه ژنتیک فرستاده میشود تا تجزیه و تحلیل شود.
به طور کلی آمنیوسنتز در زنان بارداری که جنین آنها در معرض خطر ناهنجاری های کروموزومی قرار دارند، بین هفته های 15 و 20 بارداری انجام میشود. این مورد معمولا شامل زنان باردار بالای 35 سال یا زنانی با آزمایش غربالگری غیرطبیعی خون است. زیرا افزایش خطر ابتلا به اختلالات کروموزومی یا نقص لوله عصبی را نشان میدهد.
آمنیوسنتز به تایید تشخیص اولیه یک اختلال که قبلا از آزمایشات دیگر (سایر آزمایشات دوران بارداری) به دست آمده کمک میکند. همچنین در مقابل آن ممکن است هر گونه شکی مبنی بر وجود اختلال در جنین را رد کند.
(جهت اطلاع بیشتر میتوانید بر روی لینک غربالگری سه ماه اول کلیک فرمائید.)
دلایل انجام آمنیوسنتز چیست؟
آمنیوسنتز ممکن است جهت بررسی آزمایش های ژنتیک و کروموزومی در سه ماهه دوم بارداری به دلیل یک یا چند مورد از موارد زیر انجام شود:
- تاریخچه خانوادگی یا سابقه تولد نوزاد با بیماری ژنتیکی، اختلال کروموزومی یا متابولیکی
- خطر نقص لوله عصبی باز (ONTDs) مانند اسپینا بیفیدا
- مادران باردار بالای 35 سال
- تست غربالگری غیرطبیعی مادر، مانند سطح غیرطبیعی سرمی آلفا فتوپروتئین در سرم مادران
- خطر بیماری ژنتیکی مرتبط با جنسیت
ممکن است دلایل دیگری برای پزشک معالج وجود داشته باشد که توصیه به انجام آمنیوسنتز شود.
کاربرد آمنیوسنتز در سه ماه سوم بارداری چیست؟
- بررسی بلوغ ریه جنینی زمانی که پتانسیل تولد زودرس وجود دارد.
- عفونت های رحمی
- بیماری Rh
خطرات آمنیوسنتز چیست؟
همانطور که با هر روش تهاجمی، عوارضی ممکن است رخ دهد. بنابراین برخی از خطرات آمنیوسنتز ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- دل درد
- خونریزی یا نشت مایع آمنیوتیک از محل منفذ آمنیوسنتز و یا از طریق واژن
- عفونت
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- احتمال خطر سقط جنین در سه ماه دوم بارداری بدون آمنیوسنتز، کمی بالاست.
خطر آمینوسنتز:
سقط جنین معمولا پس از آمنیوسنتز در سه ماهه دوم بارداری کمتر از یک درصد است. این احتمال کمی بالاتر از خطر طبیعی سقط جنین بدون آمنیوسنتز در زمان بارداری است.
افرادی که به داروها یا لاتکس آلرژی یا حساسیت دارند باید به دکتر خود اطلاع دهند.
برخی عوامل یا شرایط ممکن است با آمنیوسنتز تداخل داشته باشند.
این عوامل شامل موارد زیر می شوند:
- زودتر از 14 هفته بارداری
- موقعیت نوزاد، جفت، مقدار مایع آمنیوتیک یا آناتومی مادر
- در زنان باردار با جنین دوقلو یا چندقلو (از هر کیسه آمنیوتیک نمونه برداری میشود تا هر جنین به طور مجزا بررسی شوند)
- نکات (قبل از انجام آمنیوسنتز)
دکتر این روش را برای شما توضیح میدهد و به شما فرصتی داده میشود تا هر گونه سؤالی که ممکن است در مورد این روش داشته باشید بپرسید.
از شما خواسته خواهد شد که یک فرم رضایت نامه امضا کنید. فرم را به دقت بخوانید و سوالات خود را بپرسید.
به طور کلی هیچ محدودیت خاصی در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی قبل از آمنیوسنتز وجود ندارد.
اگر آلرژی یا حساسیت به داروها، لاتکس و داروهای بیهوشی داشته باشید، پزشک خود را مطلع کنید.
پزشک را از مصرف تمام داروها و مکمل های گیاهی مطلع کنید.
در صورت داشتن سابقه اختلالات انعقادی یا مصرف داروهای ضد انعقادی، آسپیرین یا داروهای دیگر که بر لخته شدن خون اثر می‌گذارند، حتما پزشک خود را مطلع کنید.
اگرRh شما منفی است، به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا در طی آمنیوسنتز، سلول های خونی مادر و جنین می توانند ترکیب شوند که ممکن است منجر به حساس سازی Rh و تجزیه گلبول های قرمز جنین شود.
بسته به شرایط فرد ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام این روش، مثانه را خالی کنید. در اوایل بارداری، یک مثانه پر از ادرار، حرکت رحم را به جایگاه بهتر برای انجام این روش کمک میکند. در نیمه سوم بارداری، مثانه باید خالی باشد تا خطر سوراخ شدن توسط سوزن آمنیوسنتز به حداقل برسد.
طبق شرایط پزشکی شما، پزشک ممکن است سایر آماده سازی خاصی درخواست کند.
نکات (در طی آمنیوسنتز)
آمنیوسنتز ممکن است به صورت سرپایی یا بستری در بیمارستان انجام شود. روش ها ممکن است بسته به شرایط فرد و روش پزشک متفاوت باشد.
به طور کلی، آمنیوسنتز به دنبال این فرآیندها است:
- از شما خواسته خواهد شد بسته به شرایط، لباس خود را در بیاورید.
- از شما خواسته خواهد شد که در صندلی معاینه دراز بکشید و دست های خود را پشت سرتان قرار دهید.
- علائم حیاتی (فشار خون، ضربان قلب و میزان تنفس) بررسی خواهد شد.
- اولتراسوند برای بررسی ضربان قلب جنین، موقعیت جفت، جنین و بند ناف و موقعیت مایع آمنیوتیک انجام خواهد شد.
- شکم شما با مواد ضد عفونی کننده پاک میشود.
- اگر بیهوشی موضعی بکار رود، ممکن است کمی احساس سوزش سوزن را احساس کنید.
- سونوگرافی برای کمک به ورود سوزن بلند، نازک و باریک از طریق شکم، به رحم و کیسه آمنیوتیک کمک میکند. ممکن است کمی احساس درد در ناحیه رحم هنگام ورود سوزن به رحم حس شود.
- دکتر مقدار کمی مایع آمنیوتیک را با یک سرنگ اخذ میکند. مقدار مایع بستگی به نوع آزمایشی است که انجام میشود.
- مایع در یک ظرف مخصوص محافظت شده در برابر نور قرار می‌گیرد.
- سوزن برداشته خواهد شد.
- چسب بر روی محل سوزن قرار می‌گیرد.
- ضربان قلب جنین و نشانه های حیاتی شما دوباره ارزیابی خواهند شد.
- اگر Rh منفی باشید، ممکن است به تزریق Rhogam نیاز داشته باشید.
- مایع آمنیوتیک برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال میشود.
بعد از انجام آمنیوسنتز چه مواردی بررسی میگردد؟
بعد از انجام آمنیوسنتز علائم حیاتی مادر و ضربان قلب جنین به صورت دوره‌ای تا ساعاتی بعد از آمنیوسنتز بررسی می شود:
مایع آمنیوتک:
مایع آمنیوتیک برای آزمایش ژنتیک و کروموزومی به آزمایشگاه ژنتیک برای تجزیه و تحلیل ارسال میشود. همچنین مارکر آلفا فتوپروتئین، پروتئینی است که توسط جنین موجود در مایع آمنیوتیک تولید میشود. این می‌تواند برای تشخیص نقص لوله باز عصبی مانند اسپینا بیفیدا اندازه گیری شود.
ممکن است در طول یا بعد از آمنیوسنتز گرفتگی های عضلانی را احساس کنید. اگر احساس سرگیجه یا تهوع داشته باشید، به پرستار اطلاع دهید.
بعد از آمنیوسنتز باید در منزل مانده و حداقل 24 ساعت از فعالیت های بدنی بپرهیزید.
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر به پزشک خود موارد زیر را سریعا گزارش دهید:
هر خونریزی یا نشت مایع آمنیوتیک از محل منفذ سوزن آمنیوسنتز یا واژن
تب و یا لرز
درد شدید شکمی و یا دلپیچه
تغییرات در میزان فعالیت جنین (اگر 20 تا 24 هفته قبل از بارداری دارید)
توجه
محتوای ارائه شده (آمنیوسنتز چیست؟) در این متن فقط برای مقاصد اطلاعاتی طراحی شده و برای تشخیص یا درمان مشکل یا بیماری خاص یا جایگزین مشاوره پزشکی حرفه ای که از طرف پزشک دریافت می‌کنید نیست. لطفا در مورد هر گونه سؤال یا نگرانی که ممکن است در رابطه با وضعیت خود داشته باشید با پزشک معالج خود مشورت کنید.
مطالب مخصوص مادران باردار:
منبع: