بزرگ شدن پروستات
هیپرپلازی خوش خیم پروستات چیست؟
بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPE) یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات که BPH نیز نام دارد، وضعیتی در مردان است که در آن غده پروستات بزرگ میشود و سرطانی نیست. هیپرپلازی خوش خیم پروستات، هیپرتروفی خوش خیم پروستات یا انسداد خوش خیم پروستات نیز نامیده می شود.
این غده با بالا رفتن سن مرد دو دوره رشد اصلی را پشت سر می گذارد. اولین دوره در اوایل بلوغ اتفاق می افتد، زمانی که اندازه پروستات دو برابر می شود. مرحله دوم رشد حدود 25 سالگی شروع می شود و در طول زندگی مردان ادامه می یابد. این بیماری اغلب با فاز دوم رشد رخ می دهد.
با بزرگ شدن پروستات، غده به مجرای ادرار فشار می آورد. دیواره مثانه ضخیم تر می شود. در نهایت، مثانه ممکن است ضعیف شود و توانایی تخلیه کامل را از دست بدهد و مقداری ادرار در مثانه باقی بماند. باریک شدن مجرای ادرار و احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) باعث بسیاری از مشکلات مرتبط با هیپرپلازی خوش خیم پروستات می شود.
BPH در مردان بالای 50 سال شایع است.
پروستات:
پروستات غده ای گردویی شکل است که بخشی از دستگاه تناسلی مردانه است. وظیفه اصلی این غده تولید مایعی است که به مایع منی می رود و این مایع پروستات، برای باروری مردان ضروری است. این غده مجرای ادرار را در گردن مثانه احاطه کرده است. گردن مثانه ناحیه ای است که مجرای ادرار به مثانه می پیوندد. مثانه و مجرای ادرار بخشی از دستگاه ادراری تحتانی هستند. پروستات دارای دو یا چند لوب یا بخش است که توسط یک لایه بیرونی بافت محصور شده و در جلوی راست روده، درست زیر مثانه قرار دارد. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می برد. در مردان، مجرای ادرار نیز منی را از طریق آلت تناسلی خارج می کند.
علائم
پروستات غده کوچکی است که در لگن، بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد.
اگر این غده بزرگ شود، می تواند به مثانه و مجرای ادرار فشار وارد کند.
بزرگ شدن این غده می تواند بر نحوه ادرار کردن فرد تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است باعث بروز علائمی مانند:
- تکرر ادرار – دفع ادرار هشت بار یا بیشتر در روز
- فوریت ادرار – ناتوانی در به تاخیر انداختن ادرار
- مشکل در شروع جریان ادرار
- جریان ادرار ضعیف یا قطع شده
- چکیدن در انتهای ادرار
- شب ادراری – تکرر ادرار در زمان خواب
- احتباس ادرار
- بی اختیاری ادرار – از دست دادن قدرت کنترل ادرار
- درد بعد از انزال یا در هنگام ادرار
- ادراری که رنگ یا بوی غیرعادی شود.
در برخی از مردان، علائم خفیف هستند و نیازی به درمان ندارند. در برخی دیگر، می تواند بسیار دردسر ساز باشد.
علائم هیپرپلازی خوش خیم پروستات اغلب ناشی از:
- مجرای ادرار مسدود شده
- مثانه ای که به دلیل تلاش برای دفع ادرار از طریق انسداد بیش از حد کار می کند.
اندازه این غده همیشه شدت انسداد یا علائم را تعیین نمی کند. برخی از مردانی که پروستات آنها به شدت بزرگ شدند، انسداد و علائم کمی دارند. در حالی که سایر مردانی که پروستات آنها اندکی بزرگ شده است، انسداد بیشتر و علائم بیشتری دارند. کمتر از نیمی از مردان مبتلا به هیپرپلازی خوش خیم پروستات علائم دستگاه ادراری تحتانی دارند.
گاهی اوقات مردان ممکن است ندانند که دچار انسداد شدند تا زمانی که نتوانند ادرار کنند. این وضعیت که احتباس حاد ادرار نیز نامیده می شود، می تواند ناشی از مصرف داروهای سرماخوردگی یا آلرژی بدون نسخه که حاوی داروهای ضداحتقان هستند، مانند: سودوافدرین و اکسی متازولین باشد. یک عارضه جانبی بالقوه این داروها ممکن است مانع از شل شدن گردن مثانه و دفع ادرار شود. داروهایی که حاوی آنتی هیستامین هستند، مانند: دیفن هیدرامین، می توانند انقباض عضلات مثانه را ضعیف کرده و باعث احتباس ادرار، مشکل در دفع ادرار و ادرار دردناک شوند. احتباس ادرار نیز می تواند در نتیجه مصرف الکل، دمای سرد یا یک دوره طولانی عدم تحرک رخ دهد.
علل:
علت بزرگ شدن این غده ناشناخته است. اما اعتقاد بر این است که با افزایش سن مردان و تغییرات هورمونی مرتبط است.
تعادل هورمون ها در بدن فرد با افزایش سن تغییر می کند و این ممکن است باعث رشد غده پروستات شود.
شیوع
هیپرپلازی خوش خیم پروستات شایع ترین مشکل پروستات برای مردان بالای 50 سال است. در سال 2010، حدود 14 میلیون مرد در ایالات متحده دارای علائم دستگاه ادراری تحتانی بودند که نشان دهنده هیپرپلازی خوش خیم پروستات بود. بروز و علائم هیپرپلازی خوش خیم پروستات با افزایش سن، افزایش می یابد. هیپرپلازی خوش خیم پروستات حدود 50 درصد از مردان بین 51 تا 60 سال و تا 90 درصد از مردان بالای 80 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.
مردانی که عوامل زیر را دارند بیشتر در معرض این بیماری هستند:
- سن 40 سال و بالاتر
- سابقه خانوادگی هیپرپلازی خوش خیم پروستات
- شرایط پزشکی مانند: چاقی، بیماری قلبی و گردش خون و دیابت نوع 2
- عدم تحرک یا ورزش
- اختلال در نعوظ
عوارض هیپرپلازی خوش خیم پروستات:
احتباس حاد ادرار، احتباس ادرار مزمن یا طولانی مدت (احتباس حاد ادرار (AUR) ناتوانی ناگهانی در دفع هر گونه ادرار است)، خون در ادرار، عفونت های دستگاه ادراری (UTIs)، آسیب مثانه، آسیب کلیه و سنگ مثانه می باشد.
اکثر مردان مبتلا به هیپرپلازی خوش خیم پروستات دچار این عوارض نمی شوند. با این حال، آسیب کلیوی به طور خاص می تواند یک تهدید جدی برای سلامتی مردان در صورت وقوع باشد.
تشخیص
پزشک هیپرپلازی خوش خیم پروستات را بر اساس سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی، انجام معاینه فیزیکی و آزمایش های مختلف تشخیص می دهد.
سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی:
گرفتن سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی یکی از اولین کارهایی است که پزشک ممکن است برای کمک به تشخیص هیپرپلازی خوش خیم پروستات انجام دهد. پزشک با پرسیدن سوالاتی مانند: چه علائمی وجود دارد، چه زمانی علائم شروع شد و علائم هر چند وقت یک بار رخ می دهد، آیا سابقه عفونت ادراری مکرر دارد یا خیر، چه داروهایی مصرف می کند (چه با نسخه و چه بدون نسخه)، معمولا چه مقدار مایعات در روز می نوشد، آیا کافئین و الکل مصرف می کند و همچنین در مورد سابقه پزشکی عمومی فرد، از جمله هرگونه بیماری یا جراحی مهم می تواند سابقه پزشکی شخص را بررسی کند.
معاینه فیزیکی:
معاینه فیزیکی ممکن است به تشخیص هیپرپلازی خوش خیم پروستات کمک کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک اغلب بدن بیمار را بررسی می کند که می تواند شامل بررسی:
- ترشح از مجرای ادرار
- غدد لنفاوی بزرگ یا حساس در کشاله ران
- کیسه بیضه متورم یا حساس، باشد.
همچنین پزشک در معاینه فیزیکی به نواحی خاصی از بدن بیمار ضربه می زند و یا معاینه رکتال دیجیتال را انجام می دهد.
بسیاری از پزشکان معاینه رکتوم را به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی معمول برای مردان 40 ساله یا بالاتر انجام می دهند. خواه مشکلات ادراری داشته باشند یا نداشته باشند.
آزمایش های پزشکی:
پزشک ممکن است فرد را به یک اورولوژیست (متخصص مشکلات ادراری و سیستم تناسلی مردانه) ارجاع دهد. اگرچه پزشکان اغلب بر اساس علائم و معاینه دیجیتالی رکتوم، هیپرپلازی خوش خیم پروستات را تشخیص می دهد. متخصص اورولوژی از آزمایشات پزشکی برای کمک به تشخیص مشکلات دستگاه ادراری تحتانی مربوط به هیپرپلازی خوش خیم پروستات و توصیه به درمان استفاده می کند. آزمایشات پزشکی ممکن است شامل: آزمایش ادرار، آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)، تست های یورودینامیک، سیستوسکوپی، سونوگرافی ترانس رکتال و بیوپسی باشد.
درمان بزرگی خوش خیم پروستات:
درمان بزرگی این غده به شدت علائم فرد بستگی دارد.
اگر علائم خفیف باشد، معمولاً نیازی به درمان فوری ندارد.
همچنین ممکن است پزشک به فرد توصیه کند که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کند، مانند:
- مصرف کمتر الکل، کافئین و نوشابه های گازدار
- محدود کردن مصرف شیرین کننده های مصنوعی
- ورزش منظم
- نوشیدن مایعات کمتر در زمان عصر
ممکن است پزشک داروهایی برای درمان علائم متوسط تا شدید بزرگی پروستات و همچنین کاهش اندازه پروستات و شل کردن مثانه توصیه کند.
برای علائم متوسط تا شدید که با دارو درمان نشود پزشک معمولاً جراحی را توصیه می کند.
مطالب مشابه:
