نفخ معده

نفخ معده در درجه اول احساس سفتی، فشار یا پری در شکم است و ممکن است با شکم متورم قابل مشاهده باشد. این احساس می تواند از خفیف و ناراحت کننده تا شدید و دردناک متغیر باشد و معمولاً پس از مدتی از بین می رود، اما برای برخی افراد، یک مشکل تکرار شونده است و مشکلات گوارشی و نوسانات هورمونی می تواند باعث نفخ دوره ای شود و اگر نفخ معده برطرف نشد، باید برای تعیین علت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اگرچه هورمون ها و استرس نیز در این امر نقش دارند اما گاهی اوقات یک وضعیت پزشکی زمینه ای وجود دارد.

علت نفخ معده:

شایع ترین علت معده درد و نفخ، گاز اضافی روده است و اگر بعد از خوردن غذا دچار نفخ معده می شوید، ممکن است مشکل گوارشی باشد یا ممکن است علت آن خوردن بیش از حد سریع باشد، یا ممکن است دچار عدم تحمل غذایی یا شرایط دیگری باشید که باعث تجمع گاز و محتویات گوارشی می شود. همچنین چرخه ی قاعدگی یکی دیگر از دلایل رایج نفخ موقت است و گاهی اوقات نفخ معده می تواند، نشان دهنده یک بیماری جدی تری باشد.

نفخ معده چقدر شایع است؟

بین 10 تا 25 درصد از افراد سالم از نفخ، گاه به گاه شکم شکایت دارند و حدود 75 درصد علائم خود را متوسط ​​تا شدید توصیف می کنند و حدود 10 درصد می گویند که آن را به طور منظم تجربه می کنند. در میان افرادی که مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) تشخیص داده شده‌اند، ممکن است تا 90٪ باشد. تا 75 درصد از زنان قبل و در طول دوران قاعدگی خود نفخ شکم را تجربه می کنند. و فقط 50 درصد از افرادی که نفخ را تجربه می کنند، شکم متسع خود را گزارش می دهند.

علل احتمالی نفخ معده:

گاز معده و روده:

گاز یک محصول جانبی طبیعی هضم است، اما گاز بیش از حد روده به این معنی است که هضم شما به هم ریخته است. این گازها بیشتر از طریق آروغ زدن قبل از رسیدن به روده خارج می شوند و گازهای موجود در روده بیشتر توسط باکتری های روده که کربوهیدرات ها را هضم می کنند، در فرآیندی به نام تخمیر تولید می شوند.

اگر تخمیر بیش از حد در حال انجام است، می تواند به چند دلیل باشد: شاید برای هضم مناسب، خیلی سریع غذاخورده باشید یا ممکن است یک بیماری عدم تحمل غذایی خاص یا بیماری گوارشی (GI) داشته باشید.

 برخی از علل احتمالی عبارتند از:

1. سوء جذب کربوهیدرات. بسیاری از مردم در هضم کربوهیدرات های خاص (قند) مشکل دارند و برخی از آتها که رایج هستند، عبارتند از:  لاکتوز، فروکتوز و کربوهیدرات موجود در گندم و لوبیا که ممکن است فرد دچار عدم تحمل باشد یا فقط ممکن است مشکلات عمومی داشته باشد که باعث می‌شود بدن بیشتر با کربوهیدرات‌های سخت‌تر مبارزه کند.
2. رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک (SIBO). زمانی اتفاق می افتد که باکتری های روده از روده بزرگ به روده کوچک سرریز می شوند و رشد بیش از حد این باکتری‌ها می‌تواند بر سایر باکتری‌هایی که قرار است آنها را متعادل کنند نیز غلبه کند. برخی از باکتری‌ها در واقع گازهای تولیدشده را جذب می‌کنند، اما تعداد بسیار زیاد از یک نوع از آنها و عدم کافی از نوع دیگر آنها می‌تواند این تعادل را از بین ببرد.
3. اختلالات عملکردی گوارشی. سندرم روده تحریک پذیر و سوء هاضمه عملکردی زمانی مشخص می شوند که بدن به دلایل غیرقابل توضیحی با هضم غذا مبارزه می کند و علائم اغلب شامل: گاز و نفخ بعد از غذاخوردن است. توصیه می شود مراقب علائم این بیماری ها مانند: اسهال یا یبوست، حالت تهوع، استفراغ، تب، خونریزی، کم خونی و کاهش وزن ناخواسته باشید.

محتویات گوارشی:

محتویات گوارشی می تواند شامل: جامدات، مایعات و گاز باشند و هنگامی که یک محدودیت در دستگاه گوارش وجود داشته باشد یا زمانی که ماهیچه هایی که محتویات گوارشی را به امتداد حرکت می دهند به نحوی دچار اختلال شده باشند، می توانند در سیستم گوارش تجمع ایجاد کنند. هر گونه تجمع محتویات گوارشی در طول دستگاه گوارش، فضای کمتری را برای پردازش مقادیر طبیعی گاز باقی می گذارد و همچنین فضای کمتری برای چیزهای دیگر در شکم از جمله: مایعات گردش خون و چربی باقی می گذارد و باعث می شود که همه چیز سفت تر شود.

علت های انباشتگی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• یبوست. ممکن است به دلیل رژیم غذایی یا عوامل سبک زندگی گهگاهی یبوست داشته باشید یا به دلیل یک بیماری زمینه ای دچار یبوست مزمن شوید.
• انسداد روده وقتی علت انسداد روده‌ مدفوع نباشد، می‌تواند علت آن جدی‌تری باشد. روده بزرگ و کوچک می تواند، توسط تومورها، بافت اسکار، تنگی یا فتق مسدود شده باشد. همچنین بیماری‌های التهابی مانند: بیماری کرون و دیورتیکولوز می‌توانند به قسمت‌هایی از روده کوچک آسیب برسانند و تنگی‌هایی ایجاد کنند که عبور محتویات گوارشی را محدود می‌کند.
• اختلالات حرکتی می تواند باعث یبوست شود. کند شدن اعمال دستگاه گوارش و معمولاً این اختلالات مرتبط با ماهیچه ها و اعصابی هستند که محتویات گوارشی را در دستگاه گوارش حس می کنند و به عنوان مثال می توان به انسداد کاذب روده، وضعیتی که اثرات انسداد را تقلید می کند و در صورت عدم وجود انسداد، گاستروپارزی، فلج نسبی عضلات معده و اختلال عملکرد کف لگن، اشاره کرد.
• افزایش وزن: افزایش وزن  در سال گذشته یا اخیرا، احتمالاً بر حجم شکم تأثیر می گذارد و این به معنای فضای کمتری برای فرآیندهای گوارشی طبیعی است، به طوری که حتی یک وعده غذایی معمولی ممکن است باعث شود که در طول هضم احساس نفخ غیر طبیعی داشته باشید. گاهی اوقات افزایش وزن شامل احتباس آب نیز می شود، که می تواند باعث شود با مایعات در معده احساس نفخ کنید.

هورمون ها:

نفخ معده چرخه متفاوتی را دنبال می کند. از هر 4 زن 3 نفر می گویند که قبل و در طول دوره ی قاعدگی خود نفخ شکم را تجربه می کنند. نفخ نیز یک شکایت رایج در طول نوسانات هورمونی در دوران پیش از یائسگی است. وقتی صحبت از نفخ معده به میان می‌آید، باید به هورمون‌های زنانه اشاره شود. زیرا می‌توانند از زوایای زیادی بر نفخ، مایعات، گاز، سیستم گوارشی و همچنین حساسیت فرد به آن ها تأثیر بگذارند.

اول اینکه استروژن باعث احتباس آب می شود و هنگامی که استروژن افزایش می یابد و پروژسترون کاهش می یابد، متوجه نفخ ناشی از مایعات خواهید شد. علاوه بر افزایش حجم رحم درست قبل از قاعدگی، می تواند باعث نفخ معده شود و اما هورمون ها نیز با دستگاه گوارش تعامل دارند. استروژن و پروژسترون هر کدام می توانند با کاهش یا تسریع حرکت باعث ایجاد گاز روده شوند. گیرنده های استروژن در دستگاه گوارش همچنین بر حساسیت احشایی تأثیر می گذارد که باعث احساس نفخ می شود.

علت های دیگر

معمولا نفخ گاه به گاه اتفاق می افتد و معمولا گوارشی یا هورمونی یا هر دو است. نفخ می تواند باعث شود که شما به طور کلی احساس بیماری و خستگی کنید، تا زمانی که علائم شما در نهایت از بین برود. اگر نفخ معده از بین نرود یا بدتر شود، یا اگر علائم بیماری جدی تری مانند: تب یا استفراغ دارید، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. تا سایر علل پزشکی را رد کنید.

سایر علل پزشکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیت. تجمع تدریجی مایع در حفره شکم است. معمولاً به دلیل بیماری کبد و گاهی اوقات به دلیل نارسایی کلیه یا نارسایی قلبی ایجاد می شود.
• نارسایی پانکراس. نوعی اختلال عملکرد لوزالمعده است که در آن لوزالمعده دیگر نمی تواند آنزیم های گوارشی کافی برای انجام عملکرد خود در فرآیند گوارش تولید کند.
• التهاب معده (گاستریت) یا روده ها (آنتریت). معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی (معمولاً عفونت هلیکوباکتر پیلوری) یا مصرف بیش از حد الکل ایجاد می شود. همچنین می تواند مربوط به زخم معده باشد.
• سرطان : ممکن است علت آن سرطان های تخمدان، رحم، روده بزرگ، پانکراس، معده یا مزانتریک باشد. معاینات سالانه با پزشک و مراقبت های اولیه برای غربالگری سرطان، مهم است.

مطالب مشابه:

احساس سنگینی در معده

سریعترین راه برای درمان زخم معده

8 علائم هشداردهنده سرطان معده

گاستروپارزی (فلج معده)

مزانتریت اسکلروزان

منبع: my.clevelandclinic