شقاق مقعدی
پارگی کوچک در دیواره مخاط داخلی کانال مقعد تحتانی، شقاق مقعدی یا فیشور در مقعد نامیده می شود. این یک پارگی بیضی شکل است که معمولاً در دهانه مقعد وجود دارد. شقاق مقعدی باعث درد و همچنین خونریزی با حرکات روده می شود. گاهی اوقات، پارگی یا زخم می تواند به اندازه ای بزرگ باشد که عضله یا بافت زیرین را در معرض دید قرار دهد.
این بیماری لزوماً برای بزرگسالان نیست و در نوزادان نیز شایع است.
علت ایجاد شقاق مقعدی:
دلایل مختلفی می تواند منجر به ایجاد شقاق مقعدی شود، مانند:
- زور زدن زیاد هنگام دفع مدفوع
- یبوست مزمن یا اسهال مکرر
- برخی از شرایط التهابی نیز می توانند منجر به ایجاد شکاف در مقعد شوند، مانند: IBD (بیماری التهابی روده)، بیماری کرون و غیره.
- کاهش خون رسانی به ناحیه مقعد
- منقبض شدن عضلات اسفنکتر مقعد
- رابطه مقعدی
- آسیب در هنگام زایمان
- کارسینوم ناحیه مقعد
- بیماری سل
- بیماری های مقاربتی مانند: سیفلیس
علائم:
برخی از علائم و نشانه‌ها وجود دارد که ممکن است نشان دهنده ایجاد شقاق مقعدی باشد:
- یک پارگی کوچک یا یک زخم قابل مشاهده در اطراف ناحیه مقعد
- درد ضربان دار در اطراف ناحیه مقعد که در طول اجابت مزاج بدتر می شود.
- رگه های خون هنگام دفع مدفوع که قرمز روشن است.
- ایجاد یک برچسب پوستی یا یک توده بافت در اطراف پارگی
- احساس خارش یا سوزش در اطراف ناحیه مقعد
انواع شقاق مقعدی:
دو نوع شقاق وجود دارد که عبارتند از: شقاق حاد و مزمن.
شقاق حاد ممکن است در ابتدا نمایانگر یک پارگی تازه باشد یا شبیه پارگی کاغذی به نظر برسد. در حالی که یک شقاق مزمن بیشتر زخم عمیق تری دارد که عضله یا بافت ها را در معرض دید قرار می دهد.
زمان مراجعه به پزشک:
بیشتر شقاق ها ممکن است پس از ارائه مراقبت های حمایتی در خانه، خود به خود بهبود یابند. با این حال، اگر شقاق بیش از هشت هفته طول بکشد، می تواند منجر به شقاق مزمن شود. چنین شقاق مقعدی را نمی توان تنها با اقدامات حمایتی به طور کامل درمان کرد، زیرا ممکن است شقاق عفونی شده و منجر به عوارض شود.
در صورت تشدید درد، مشکل در دفع مدفوع، خونریزی مکرر، ناراحتی بیش از حد و ناتوانی در نشستن یا راه رفتن مناسب، باید فوراً برای درمان شقاق مقعدی به پزشک مراجعه شود. پزشک برخی از آزمایش‌ها مانند: آنوسکوپی (معاینه مقعدی)، DRE (معاینه دیجیتال رکتوم)، کولونوسکوپی و غیره را برای رد کردن شقاق از سایر بیماری‌ها مانند: کارسینوم، هموروئید و غیره انجام می‌دهد.
برخی از عوامل خطر مرتبط با ایجاد شقاق مقعدی عبارتند از:
- سابقه هموروئید
- بلند کردن وزنه های سنگین
- یبوست مزمن یا اسهال مکرر
- آسیب (در هنگام زایمان)
عوارض شقاق مقعدی:
معمولاً شقاق در عرض چند هفته خود به خود برطرف می شود، اما بدون درمان مناسب، می تواند منجر به عوارض جدی مانند:
- ترومبوز (لخته شدن خون)
- خونریزی شدید
- افتادگی کانال مقعد
- زخم
- تشکیل چرک
- کم خونی
عدم بهبودی: شقاق مقعدی که در عرض هشت هفته بهبود نمی یابد مزمن در نظر گرفته می شود و ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشد.
عود: هنگامی که فرد یک شقاق مقعدی تجربه کند، مستعد ابتلا به یک شقاق دیگر می باشد.
پارگی که به عضلات اطراف کشیده می شود.
درمان شقاق مقعد:
بیشتر شقاق مقعدی نیازی به درمان پزشکی ندارند. اگر اقدامات حمایتی مناسب برای شقاق انجام شود، تقریباً از هر 10 شقاق، 9 شقاق خودبه‌خود بهبود می‌یابند.
درمان خانگی:
در اینجا برخی از بهترین نکات برای درمان شقاق مقعدی در خانه آورده شده است که برای کمک به بهبود علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری، کاملاً آسان است.
- بهترین راه برای رفع شقاق، نوشیدن مقدار زیادی مایعات است که به کاهش فشار در هنگام یبوست و هنگام دفع مدفوع کمک می کند و سبب بهبودی سریع زخم می شود.
- حمام سیتز: نشستن در یک وان یا یک سطل بزرگ پر از آب گرم نه تنها به بهبود سریع شقاق کمک می کند، بلکه به کاهش درد و جلوگیری از گسترش عفونت کمک می کند. همچنین می توان 2 تا 3 قطره محلول بتادین را به آب اضافه کرد که به بهبود سریع شقاق مقعدی کمک می کند.
- افزودن محصولات غذایی با محتوای فیبر بالا یا مکمل‌های 25 تا 30 گرمی در روز به رژیم غذایی باعث می‌شودعلائم یبوست از بین برود و حرکات روده نرم‌تر شود.
- مصرف ملین ها به فرد در درمان یبوست با حرکات نرم روده کمک می کند که به کاهش فشار اضافی هنگام دفع مدفوع کمک می کند و باعث بهبودی می شود.
- استفاده از داروهای بی حس کننده موضعی خفیف مانند: لیگنوکائین یا لیدوکائین حداقل 3-4 بار در روز بر روی زخم به تسکین موثر درد کمک می کند. توصیه می شود از مصرف داروهای مخدر برای درد خودداری شود زیرا باعث افزایش یبوست می شود.
- بیماری که ممکن است عامل ایجاد شقاق مانند: سل، STI، IBD، بیماری کرون باشد را شناسایی کرده و مصرف داروهای فوری را فقط با راهنمایی یک پزشک شروع کنید.
این روش‌ها می‌توانند به رفع علائم اولیه شقاق مانند: درد، خونریزی، یبوست و غیره کمک کنند. در صورت رعایت بهداشت منظم و برنامه غذایی، تقریباً تمام شقاق‌ها را می‌توان به راحتی در خانه بدون نگرانی از عارضه درمان کرد.
دارو :
برای موارد مزمن، باید برای بررسی و مصرف دارو به پزشک مراجعه شود.
ممکن است پزشک آنتی بیوتیک های موضعی و پمادهای ضد درد برای تسکین علائم تجویز کند. برخی از موارد مزمن شقاق مقعد ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن شقاق، لخته، افتادگی و غیره داشته باشند.
درمان شقاق:
به طور کلی، بیشتر شقاق مقعدی می تواند در عرض چند هفته بهبود یابد. هدف از درمان ارائه مراقبت های حمایتی برای درد، خونریزی، ناراحتی و کنترل گسترش هر گونه عفونت است. یک فرد باید حداقل 3 تا 4 بار در روز به مدت یک هفته یک حمام نشستن منظم در آب گرم داشته باشد. همچنین توصیه می شود محل با رعایت بهداشت مناسب، خشک و تمیز نگه داشته شود.
چرا مدام شقاق مقعدی می گیرم؟
شقاق عموماً در اثر آسیب یا ضربه به پوشش داخلی (غشای مخاطی) کانال مقعد ایجاد می شود. شقاق های مکرر بسیار رایج هستند و می توانند به دلیل شکست درمان شقاق حاد، هرگونه آسیب در حین زایمان، اسهال مزمن و/یا یبوست مداوم ایجاد شوند. هر گونه شرایط التهابی زمینه ای مانند: IBD یا بیماری کرون، STI، سل و غیره نیز می تواند باعث ایجاد شقاق شود.
آیا شقاق مقعدی می توانند عفونی شوند؟
بله، زمانی که غدد و مجاری کانال مقعد مسدود می شوند، احتمال عفونی شدن این شقاق بسیار زیاد است. افرادی که از STI، بیماری کرون، IBD، بهداشت ضعیف مقعدی رنج می برند در معرض خطر شدید عفونت قرار دارند. پس از ابتلا، فرد ممکن است دچار درد شدید، خونریزی، ترشحات چرک یا آبسه، تب شدید، شوک و غیره شود.
تشخیص هموروئید از شقاق:
بیشتر افراد همیشه شقاق را با هموروئید اشتباه می گیرند. هموروئید رگ‌های خونی متورم است که می‌تواند به دلیل یبوست مزمن ایجاد شود، در حالی که شقاق نشان دهنده پارگی و زخم در نزدیکی کانال مقعد است. هموروئید بدون درد است، در حالی که شقاق می تواند باعث درد شدید ( ضربان دار) در ناحیه مقعد شود.
در بواسیر، معمولاً پس از دفع مدفوع، خونریزی از رکتوم وجود دارد. در شقاق، خون قرمز روشن پس از اجابت مزاج وجود دارد.
مطالب مشابه:
انواع بیماری های مقعدی
فیستول رکتوواژینال
بیماری‌های مقاربتی در سالمندان
عفونت مجاری ادراری در مردان
پرولاپس رکتوم
منبع: healthlibrary.askapollo
