سندرم تورت

سندرم تورت یک اختلال تیک عصبی (سیستم عصبی) است.  این اختلال باعث می‌شود افراد حرکات یا صداهای ناگهانی و ناخواسته  ایجاد کنند که نمی‌توانند آنها را کنترل کنند. به این حرکات تیک می‌گویند. به عنوان مثال، فردی که مبتلا به سندرم تورت است ممکن است بارها و بارها پلک بزند، شانه‌های خود را بالا بیندازد یا گلویش را صاف کند. برخی از افراد ممکن است کلماتی را که قصد گفتن آنها را ندارند، با عجله بیان کنند.

تیک‌ها معمولاً بین سنین ۲ تا ۱۵ سالگی ظاهر می‌شوند و میانگین سنی آنها حدود ۶ سال است. مردان حدود سه تا چهار برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به سندرم تورت را دارند. علائم اغلب با بزرگ شدن کودکان بهتر می‌شوند. برای برخی از افراد، این علائم به طور کامل از بین می‌روند.

علت:

علت دقیق سندرم تورت مشخص نیست. این یک اختلال پیچیده است که احتمالاً ناشی از ترکیبی از عوامل ارثی (ژنتیکی) و محیطی است. مواد شیمیایی موجود در مغز که تکانه‌های عصبی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) را منتقل می‌کنند، از جمله دوپامین و سروتونین، ممکن است در آن نقش داشته باشند.

علائم:

تیک‌ها – حرکات یا صداهای ناگهانی، کوتاه و متناوب – از نشانه‌های بارز سندرم تورت هستند. این علائم می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. استرس، هیجان، بیماری یا خستگی می‌تواند آنها را بدتر کند. علائم شدید ممکن است به طور قابل توجهی در برقراری ارتباط، عملکرد روزانه و کیفیت زندگی اختلال ایجاد کنند.

تیک‌ها به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

تیک‌های ساده. این تیک‌های ناگهانی، کوتاه و تکراری تعداد محدودی از گروه‌های عضلانی را درگیر می‌کنند.

تیک‌های پیچیده. این الگوهای حرکتی متمایز و هماهنگ شامل چندین گروه عضلانی هستند.

تیک‌ها همچنین می‌توانند شامل حرکت (تیک‌های حرکتی) یا صداها (تیک‌های صوتی) باشند. تیک‌های حرکتی معمولاً قبل از تیک‌های صوتی شروع می‌شوند. اما طیف تیک‌هایی که افراد تجربه می‌کنند متنوع است.

انواع تیک‌های حرکتی ساده و رایج مشاهده شده در سندرم تورت:

• پلک زدن
• شکلک درآوردن
• انقباض دهان
• بالا انداختن شانه

تیک‌های حرکتی پیچیده:

• شکلک درآوردن، چرخاندن سر و شانه بالا انداختن
• لی لی کردن
• پریدن
• چرخاندن
• حرکات زشت و ناپسند

تیک‌های صوتی:

مانند تیک‌های حرکتی، تیک‌های صوتی می‌توانند ساده یا پیچیده باشند. تیک‌های صوتی ساده عبارتند از:

• پارس کردن یا جیغ زدن
• صاف کردن گلو
• سرفه کردن
• خرخر کردن

تیک‌های صوتی پیچیده عبارتند از:

• تکرار حرف‌های دیگران
• تکرار کلمات خود
• استفاده از کلمات زشت و رکیک

علاوه بر این، تیک‌ها می‌توانند:

• از نظر نوع، فراوانی و شدت متفاوت باشند.
• ممکن است  تیک ها با وجود بیماری، استرس، اضطراب، خستگی یا هیجان‌ بدتر شوند.
• در طول خواب رخ دهند.
• با گذشت زمان تغییر کنند.
• در اوایل نوجوانی بدتر شوند و در طول گذار به بزرگسالی بهبود یابند.

قبل از شروع تیک‌های حرکتی یا صوتی، احتمالاً یک حس بدنی ناراحت‌کننده (میل پیش از موعد) مانند: خارش، سوزن سوزن شدن یا تنش را تجربه خواهید کرد. ابراز تیک باعث تسکین می‌شود. با تلاش زیاد، برخی از افراد مبتلا به سندرم تورت می‌توانند به طور موقت تیک را متوقف یا مهار کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر متوجه شدید فرزندتان حرکات یا صداهای غیرارادی از خود نشان می‌دهد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

همه تیک‌ها نشان دهنده سندرم تورت نیستند. بسیاری از کودکان دچار تیک‌هایی می‌شوند که پس از چند هفته یا چند ماه خود به خود از بین می‌روند. اما هر زمان که کودکی رفتار غیرمعمولی نشان می‌دهد، شناسایی علت و رد مشکلات جدی سلامتی مهم است.

عوامل خطر سندرم تورت عبارتند از:

• سابقه خانوادگی. داشتن سابقه خانوادگی سندرم تورت یا سایر اختلالات تیک ممکن است خطر ابتلا به سندرم تورت را افزایش دهد.
• جنسیت. مردان حدود سه تا چهار برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به سندرم تورت را دارند.

عوارض:

افراد مبتلا به سندرم تورت اغلب زندگی سالم و فعالی دارند. با این حال، سندرم تورت اغلب شامل چالش‌های رفتاری و اجتماعی است که می‌تواند به تصویر فرد از خود آسیب برساند.

شرایطی که اغلب با سندرم تورت مرتبط هستند، عبارتند از:

• اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)
• اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
• اختلال طیف اوتیسم
• ناتوانی‌های یادگیری
• اختلالات خواب
• افسردگی
• اختلالات اضطرابی
• درد مرتبط با تیک، به ویژه سردرد
• مشکلات مدیریت خشم

تشخیص:

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص سندرم تورت وجود ندارد. تشخیص بر اساس سابقه علائم و نشانه‌ها انجام می‌شود.

معیارهای مورد استفاده برای تشخیص سندرم تورت عبارتند از:

• هم تیک‌های حرکتی و هم تیک‌های صوتی وجود دارند، اگرچه لزوماً همزمان نیستند.
• تیک‌ها چندین بار در روز، تقریباً هر روز یا به طور متناوب، بیش از یک سال رخ می‌دهند.
• تیک‌ها قبل از ۱۸ سالگی شروع می‌شوند.
• تیک‌ها ناشی از داروها، مواد دیگر یا بیماری دیگری نیستند.
• تیک‌ها باید به مرور زمان از نظر محل، فراوانی، نوع، پیچیدگی یا شدت تغییر کنند.

تشخیص سندرم تورت ممکن است نادیده گرفته‌شود، زیرا علائم آن می‌توانند شبیه سایر بیماری‌ها باشند. پلک زدن ممکن است در ابتدا با مشکلات بینایی مرتبط باشد یا آبریزش بینی به آلرژی نسبت داده شود.

تیک‌های حرکتی و صوتی می‌توانند ناشی از بیماری‌هایی غیر از سندرم تورت باشند. برای رد سایر علل تیک، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون
• مطالعات تصویربرداری مانند MRI

درمان:

هیچ درمانی برای سندرم تورت وجود ندارد. درمان با هدف کنترل تیک‌هایی انجام می‌شود که در فعالیت‌ها و عملکرد روزمره اختلال ایجاد می‌کنند. وقتی تیک‌ها شدید نباشند، ممکن است نیازی به درمان نباشد.

تراپی:

• رفتاردرمانی: مداخلات شناختی رفتاری برای تیک‌ها، از جمله آموزش معکوس کردن عادت، می‌تواند به فرد در نظارت بر تیک‌ها، شناسایی تمایلات هشداردهنده و یادگیری حرکت داوطلبانه به روشی که با تیک ناسازگار است، کمک کند.
• روان‌درمانی: روان‌درمانی علاوه بر کمک به فرد در مقابله با سندرم تورت، می‌تواند به مشکلات همراه آن، مانند: ADHD، وسواس، افسردگی یا اضطراب نیز کمک کند.
• تحریک عمقی مغز (DBS): برای تیک‌های شدید که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند، DBS ممکن است مفید باشد. DBS شامل کاشت یک دستگاه پزشکی باتری‌دار در مغز برای ارائه تحریک الکتریکی به نواحی هدفمندی است که حرکت را کنترل می‌کنند. با این حال، این درمان هنوز در مراحل اولیه تحقیق است و برای تعیین اینکه آیا درمانی ایمن و مؤثر برای این سندرم است یا خیر، به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

به طورکلی

سندرم تورت، که به آن اختلال تورت یا تورت نیز گفته می‌شود، می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما پسران را بیشتر از دختران تحت تأثیر قرار می‌دهد. اکثر افراد مبتلا به این سندرم علائمی دارند که از کودکی شروع می‌شود، در اوایل نوجوانی به اوج خود می‌رسد و سپس کاهش می‌یابد. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما روش‌های درمانی وجود دارد که می‌تواند قدرت تیک‌ها را کاهش دهد.

مطالب مشابه:

اونیکوفاژی (جویدن ناخن)

سندرم لش- نیهان

بیماری هانتینگتون

سندرم ترنر

تریزومی 13 (سندرم پاتائو)

منابع: mayoclinic, webmd