کمبود ویتامین D و سقط جنین

آیا کمبود ویتامین D می تواند باعث سقط مکرر شود؟

شاید فکر کنید ویتامین D برای سلامت استخوان مهم است، اما نقش های مهم دیگری در سراسر بدن دارد. کمبود ویتامین D در دوران بارداری با پیامدهای نامطلوبی از جمله پره اکلامپسی، مقاومت به انسولین، دیابت بارداری، افزایش خطر عفونت، زایمان زودرس و سقط مکرر مرتبط است. متاسفانه، کمبود ویتامین D همچنان یک مشکل گسترده اما حل نشده باقی مانده است که ممکن است تا 50 درصد از زنان باردار را تحت تاثیر قرار دهد.

با این حال، صرف مکمل ویتامین D همیشه مشکل را حل نمی کند. این مقاله چگونگی اهمیت ویتامین D برای بارداری، اینکه چگونه مشکلات ویتامین D ممکن است در سقط جنین مکرر نقش داشته باشد و چه کاری می توانید در مورد آن انجام دهید مورد بحث قرار خواهد گرفت.

ویتامین D چیست؟

ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که به عنوان یک هورمون نیز عمل می کند. این یک ستون فقرات استروئیدی شبیه به هورمون استرس کورتیزول و هورمون های جنسی استروژن و تستوسترون دارد. هنگامی که پوست شما در معرض اشعه ماورا بنفش B (UVB) در نور خورشید قرار می گیرد، بدن شما می تواند ویتامین D را سنتز کند، بنابراین به آن «ویتامن آفتاب» می گویند. با این حال، می توانید ویتامین D را از غذا و مکمل ها نیز دریافت کنید. دو شکل اصلی ویتامین D شامل D2 و D3 وجود دارد.

منابع غذایی ویتامین D3 عبارتند از:

• تخم مرغ و گوشت های چرب
• جگر
• روغن کبد ماهی کاد
• محصولات لبنی مانند کره، خامه و پنیر
• ماهی های چرب مانند سالمون و ماهی خال مخالی
• غذاهایی مانند محصولات لبنی، آب پرتقال، شیر سویا و غلات صبحانه که با ویتامین D غنی شدند.

قارچ هایی که در معرض نور خورشید قرار گرفتند، منابع خوبی از ویتامین D2 گیاهی هستند. تولید ویتامین D2 راحت تر از D3 است. بنابراین ممکن است آن را در مکمل های غذایی و غذاهای غنی نیز پیدا کنید. با این حال، ویتامین D3 بهتر است زیرا دو برابر قوی تر از ویتامین D2 است.

نحوی پردازش ویتامین D و استفاده آن در بدن:

ویتامین D3 جذب شده از مواد غذایی و ویتامین D تولید شده در پوست وارد کبد می شود، و در آنجا به 25-هیدروکسی ویتامین D تبدیل می شود. ویتامین D در گردش خون، 25OHD است. این شکل از ویتامین D، اغلب در آزمایشات ویتامین D اندازه گیری میشود. هر چند که شکل فعال ویتامین D نیست.

کلیه ها 25OHD را به ویتامین D فعال تبدیل می کنند که 1،25-دی هیدروکسی ویتامین D نام دارد. نام دیگر آن کلسی تریول است. کبد برای فعال کردن ویتامین D از آنزیم میتوکندریایی CYP27B1 استفاده می کند. آنزیم CYP24A1 ویتامین D را غیرفعال می کند تا غلظت ویتامین D فعال در محدوده باریکی حفظ شود.

علاوه بر کبد چندین بافت دیگر نیز می توانند 25OHD را فعال کنند. از جمله دسیدوا (غشاهای مخاطی ضخیم که در دوران بارداری رحم را می پوشانند) و بافت های جفت.

کلسی تریول گیرنده ویتامین D را فعال می کند که با یک گیرنده ویتامین A به نام گیرنده رتینوئید X ترکیب می شود. این دو گیرنده با یکدیگر همکاری میکنند تا ژن های هدف ویتامین D مانند ژن های پپتیدهای ضد میکروبی، پروتئین های ماتریکس استخوان و تعادل سیستم ایمنی را فعال کنند.

چگونه ویتامین D ممکن است از سقط جنین جلوگیری کند؟

شهرت ویتامین D بیشتر در استخوان سازی و جذب کلسیم است. با این حال ویتامین D نقش های مهم دیگری در بدن به خصوص در دوران بارداری دارد. مطالعات بالینی به وضوح نشان دادند که سطح ویتامین D سالم قبل از بارداری شانس باردرای و تولد زنده را بهبود می بخشد. یک مطالعه بزرگ موسسه ملی بهداشت ایالات متحده نشان داد که در بین زنان باردار، هر 10 نانوگرم در میلی لیتر افزایش سطح ویتامین D قبل از بارداری با 12 درصد کاهش خطر سقط جنین همراه بود. علاوه بر این، کمبود ویتامین D با سقط جنین در سه ماهه اول همراه است. مهم ترین نقش های ویتامین D در بارداری عبارتند از:

• تعادل ایمنی را ارتقا می دهد:

در دوران بارداری، سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از طرد جنین و همچنین حفظ توانایی مبارزه موثر با عفونت ها، سازگار می شود. این سازگاری شامل تغییر از Th1 (خودایمنی، ضدویروسی و ضدباکتری) به Th2 (آلرژیک و ضدانگلی) و Th17 (خودایمنی) به سلول های T تنظیمی است که تحمل ایمنی را القا می کند. این تغییر سیستم ایمنی توضیح می دهد که چرا بسیاری از زنان که قبل از بارداری مشکلات خودایمنی داشته اند در این دوران بهبود خودایمنی را تجربه می کنند، در حالی که بیماری های آلرژیک اغلب در طول بارداری بدتر می شوند. علاوه این، این ویتامین پاسخ های ایمنی خاصی را افزایش می دهد و ممکن است به طور کلی میزان عفونت را در دوران بارداری و در نوزادان کاهش دهد.

بسیاری از زنان با سقط مکرر حاملگی از شرایط خودایمنی رنج می برند یا پاتولوژی خودایمنی مداوم دارند که از این سازگاری های ایمنی جلوگیری می کند یا آنها را معکوس می کند. همراه با افزایش خودایمنی، بسیاری از این زنان در بافت های رحم و سایر بافت های دخیل در بارداری عملکرد این ویتامین غیرطبیعی است.

ویتامین D با تحریک سلول های T تنظیمی تعادل ایمنی را تسریع می کنند و فعالیت بیش از حد Th1 و Th17 را کاهش می دهد.

کمبود ویتامین D و متابولیسم غیرطبیعی آن با بسیاری از بیماری های خود ایمنی مرتبط است. این ویتامین ممکن است برای تغییرات ایمنی ضروری در دوران بارداری مهم باشد، به همین دلیل است که کمبود این ویتامین با پیامدهای نامطلوب بارداری مرتبط است. همچنین کمبود ممکن است بیماری های خودایمنی، مانند سندرم آنتی فسفولیپید، را بدتر کند که منجر به سقط جنین می شود. با این حال، مزایای مکمل ویتامین D در بیماری های خودایمنی و بارداری مورد بحث است، زیرا برخی از کارشناسان گمان می کنند که سطوح پایین 25(OH)D می تواند نشانه ای از خودایمنی باشد.

• ارتقای سلامت متابولیک بدن

بارداری یک عامل استرس زا متابولیک است. به همین دلیل است که اختلالات متابولیکی مانند چاقی، دیابت و سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب می توانند باعث ناباروری شوند. علاوه بر این، در طی دوران بارداری مقاومت به انسولین اغلب منجر به پیامدهای نامطلوبی مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی و فشار خون می شود. کمبود ویتامین D ممکن است به چاقی، مقاومت به انسولین و بیماری های قلبی عروقی کمک کند.

در زنان مبتلا به دیابت بارداری، مکمل ویتامین D ممکن است حساسیت به انسولین و نشانگرهای متابولیک از جمله تری گلیسیرید و کلسترول را بهبود بخشد. با ارتقای سلامت متابولیک، این ویتامین از بارداری سالم پشتیبانی می کند و خطر عوارض را کاهش می دهد.

• پشتیبانی از رشد جنین

این ویتامین همچنین برای رشد جنین و بارداری آنقدر مهم است که بافت حاملگی سیستم های انتقال و پردازش ویتامین D خود را دارد. نخست، ویتامین D به جذب کلسیم و متابولیسم کمک می کند که برای رشد استخوان ها و بسیاری از بافت های دیگر ضروری است. دوم، این ویتامین بسیاری از فرایندهای کلیدی در بارداری را کنترل می کند. در اوایل بارداری 1,25(OH)₂D به آماده سازی اندومتر (داخلی ترین پوشش سلولی رحم) برای لانه گزینی کمک می کند. 1,25(OH)₂D همچنین تقسیم سلولی صحیح را تقویت می کند و تولید هورمون های بارداری مانند hCG، استرادیول و پروژسترون را کنترل می کند.

چطور بفهمیم کمبود ویتامین D داریم؟

بهترین روش برای تشخیص سطح این ویتامین استفاده از آزمایش خون است. آزمایش های 25D یا OH و 1,25₂D به صورت تجاری در دسترس هستند، اگر چه سطوح 25D یا OH معمولا پایدارتر هستند و بنابراین معمولا برای غربالگری کمبود ویتامین D آزمایش می شوند.

محدوده بهینه ویتامین D در بارداری:

سطوح بهینه این ویتامین مورد بحث است. سطوح این ویتامین بین 30-40 ng/mL یا 75-100nmoL/L با بارداری سالم و تولد زنده و با کمترین میزان مرگ ناشی از هر عللی در جمعیت عمومی مرتبط است. برخی پزشکان ممکن است حداقل 40 ng/mL را توصیه کنند. یک مطالعه که متابولیت های ویتامین D را بررسی می کند نیز نشان می دهد که بیش از 40 ng/mL ممکن است برای زنان باردار مناسب تر باشد.

مطالعات بالینی دریافتند که تقریبا 45% از زنان با سقط بارداری مکرر دچار کمبود این ویتامین هستند. بنابراین سطوح پایین این ویتامین در خون ممکن است یکی از دلایل سقط جنین باشد ولی تنها عامل سقط نیست.

آیا ممکن است ویتامین D بیش از حد بالایی داشته باشیم؟

سطوح بسیار بالای این ویتامین معمولا مفید نیست و با افزایش مرگ و میر ناشی از هر عللی مرتبط است. با این حال سمیت ویتامین D بسیار نادر است و معمولا تنها پس از مصرف طولانی مدت دوزهای بسیار بالا (بیش از 10000 IU) رخ می دهد. عملکرد بیش از حد این ویتامین زمانی قابل تشخیص است که سطح 25D همراه با کلیسم و فسفات افزایش می یابد. با این حال 25D ممکن است همیشه منجر به سمیت ویتامین D نشود.

فاکتورهای موثر بر سطوح ویتامین D

فاکتورهای خطر کمبود این ویتامین:

• رنگ پوست تیره
• آلودگی هوا
• عرض جغرافیایی یا دورتر بودن از خط استوا مانند اسکاندیناوی ها
• استفاده منظم از ضد آفتاب
• چاقی
• پوشاکی که پوست را کامل می پوشاند
• افزایش سن
• سندرم های سوء جذب، مانند فیبروزکیستیک، سندرم روده تحریک پذیر، سندرم روده کوتاه، بیماری کبد و جراحی برای چاقی
• هضم ضعیف
• هضم و جذب چربی به خطر افتاده، مانند نداشتن کیسه صفرا
• بیماری های کلیه و کبد
• داروهایی مانند داروهای ضد تشنج، اسپیرونولاکتون، کلوتریمازول، داروهای کورتیکواستروئید ریفامپین ممکن است مانع جذب یا افزایش تجزیه ویتامین D شوند
• التهاب مزمن

دریافت میزان کافی ویتامین D: آفتاب یا مکمل های غذایی؟

انسان ها قبل از مهاجرت به شمال در نزدیکی خط استوا تکامل پیدا کرده است. علاوه بر این، اجداد ما نسبت به انسان های امروزی زمان بسیار بیشتری را در خارج از منزل سپری می کردند. پوست ما با مواجهه در معرض اشعه ماورا بنفش B (UVB) ویتامین D تولید می کند.

همچنین به خاطر داشته باشید که نور خورشید دارای طول موج های دیگری به جز UVB است. از جمله نور مرئی، مادون قرمز، UVA و UVC. نور خورشید با طیف کامل در بیولوژی ما نقشی بیشتر از افزایش سطح ویتامین D دارد مانند افزایش اکسیدنیتریک، تنظیم ریتم شبانه روزی، افزایش سلول های T تنظیمی، تقویت خلق و خو و افزایش آنزیم های ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی. بنابراین مواجهه در معرض نور خورشید نسبت به مصرف مکمل مفیدتر است. با این حال، رسیدن به سطوح سالم ویتامین D تنها از طریق نور خورشید ممکن است دشوار باشد، به خصوص اگر دور از خط استوا زندگی می کنید، زمستان های طولانی دارید یا پوست شما تیره است.

افراد قفقازی با پوستی با کمترین رنگ برنزه در ایالت های جنوبی ایالات متحده ممکن است بتوانند در ماههای می تا اکتبر با گذراندن 15 دقیقه زیر نور خورشید و 2 تا 3 بار در هفته مقدار کافی ویتامین D را دریافت کنند.

فوایند قرار گرفتن در معرض نور خورشید:

• کاهش مرگ و میر
• ممکن است باعث محافظت در برابر سرطان سینه، کولون و اندومتر، بیماری های قلبی عروقی، زوال عقل، مولتیپل اسکلروزیس و دیابت نوع 1 شود. این اثرات محافظتی ممکن است مستقل از ویتامین D باشد.
• بهبود عملکرد شناختی و خلق و خو

خطرات قرار گرفتن در معرض نور خورشید:

• UVB فولات را تجزیه می کند، بنابراین ممکن است نیاز به افزایش مصرف فولات داشته باشید. بنابراین آزمایش ویتامین D و فولات به صورت فصلی (هر سه ماه یک بار) مهم است.
• پیری پوست
• آفتاب سوختگی
• ممکن است خطر ابتلا به سرطان های پوست را افزایش دهد، به ویژه مواجه طولانی مدت با نور خورشید. خطر سرطان پوست با آفتاب سوختگی مکرر به طور قابل توجهی افزایش می یابد.

آیا قرار گرفتن در معرض آفتاب خطرناک است؟

ده ها سال است که به ما توصیه می شود از آفتاب دوری کنیم و برای محافظت از خود در برابر سرطان پوست را کرم های ضد آفتاب استفاده کنیم. با این حال، مطالعات جدیدتر نشان می دهد که مزایای سلامتی قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون آفتاب سوختگی ممکن است بیشتر از مضرات آن باشد. به طور متناقضی، کمبود ویتامین D خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد. و افرادی که مشاغل داخلی دارند بیشتر از کسانی که در خارج از منزل کار می کنند در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند. با این حال، برنزه کردن در فضای داخلی به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.

ملاحظات دریافت ویتامین D از نور خورشید:

• نفوذ UVB به اتمسفر ضعیف است، بنابراین هر چه از خط استوا دورتر باشید، نور UVB کمتری دریافت می کنید.
• UVB به شیشه نفوذ نمی کند، بنابراین نمی توانید ویتامین D را از داخل خانه دریافت کنید.
• کرم های ضد آفتاب با SPF15 تولید ویتامین D3 را تا حدود 99 درصد کاهش می دهند.
• هنگامی که یک فرد بزرگسال با لباس شنا در معرض نور خورشید قرار می گیرد تا زمانی که پوست صورتی رنگ شود. مقدار ویتامین D تولید شده معادل 10000 تا 25000 واحد بین المللی (10000-25000IU) مکمل ها ست. با این حال، مواجه با نور خورشید منجر به ایجاد سطوح سمی ویتامین D نمی شود.
• پاسخ های فردی به قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر اساس فاکتورهای خطر کمبود ویتامین D ممکن است متفاوت باشد.
• برای جلوگیری از آفتاب سوختگی، با افزایش تدریجی زمان قرار گرفتن در معرض نور، خود را با نور خورشید سازگار کنید. به خصوص اگر پوست روشنی دارید. از 5 دقیقه قبل از ساعت 11 صبح و بعد از 3 بعداز ظهر شروع کنید. و به تدریج میزان قرار گرفتن در معرض نور را چند دقیقه افزایش دهید تا زمانی که باعث سوختگی پوست شما نشود یا سطح ویتامین در بدن شما بالای 40 ng/mL برسد.
• محصولات پوستی که حاوی ویتامین A (رتینول یا رتین A) و ویتامین C یا لایه بردارهای اسیدی هستند، پوست شما را در برابر پیری و سوزش در معرض اشعه ماورا بنفش آسیب پذیرتر می کنند.

مکمل های ویتامین D

در دهه 1990، مصرف مکمل های ویتامین D در طی بارداری به اشتباه با سندرم تنگی آئورت و ناهنجاری های رشدی مرتبط می دانستند. در نتیجه توصیه های دوز برای مکمل های ویتامین D برای چندین دهه در سطح، 200-400 IU ، بسیار پایین نگه داشته شده بود. با این حال آزمایشات بالینی کنونی نشان دادند که دوزهای بالای 4000IU ایمن هستند و ممکن است برای رسیدن به سطوح سالم در زنان باردار لازم باشد.

بر اساس یک بررسی سیستماتیک در سال 2019 از کارآزمایی های بالینی شامل بیش از 7000 زن، مصرف مکمل ویتامین D در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به پره اکلامپسی، زایمان زودرس، خونریزی پس از زایمان و وزن کم هنگام تولد را کاهش دهد. مکمل ویتامین D ممکن است قد یا وزن نوزاد را در بدو تولد افزایش دهد. عوارض جانبی نادر و متناقضی از جمله هیپرکلسمی خفیف گزارش شده است. با این حال مکمل ویتامین D به تنهایی ممکن است برای پیشگیری از سقط جنین یا عوارض بارداری کافی نباشد.

مطالب مشابه:

مصرف ویتامینD در زمان شیردهی

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

فواید مصرف ویتامینD و امگا3

کاهش خطر بیماری با ویتامین-D

مصرف ویتامین D در دوران شیردهی