10 عارضه دیابت: علائم، درمان
دیابت:
یک بیماری مزمن است که یا زمانی رخ می دهد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا زمانی که بدن نمی تواند به طور موثر از انسولین تولید شده استفاده کند. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می کند. هایپرگلیسمی که افزایش قند خون نیز نامیده می شود، یکی از عوارض رایج دیابت کنترل نشده است و به مرور زمان منجر به آسیب جدی به بسیاری از سیستم های بدن، به ویژه اعصاب و رگ های خونی می شود.
شرایط دیابت مزمن شامل دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 است. در دیابت نوع 1، بدن انسولین نمی سازد. در دیابت نوع 2، بدن انسولین را به خوبی تولید یا استفاده نمی کند. بدون انسولین کافی، گلوکز در خون باقی می ماند.
علت اصلی دیابت بر حسب نوع متفاوت است. اما مهم نیست که چه نوع دیابتی دارید، می تواند منجر به قند اضافی در خون شود. قند بیش از حد در خون می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
دیابت نوع 1:
دیابت نوع 1 (که قبلاً به عنوان وابسته به انسولین، نوجوانی یا شروع دوران کودکی شناخته می شد) با کمبود تولید انسولین مشخص می شود و نیاز به تجویز روزانه انسولین دارد. نه علت آن و نه راه های پیشگیری از آن مشخص نیست.
دیابت نوع 2:
دیابت نوع 2 بر نحوه استفاده بدن از قند (گلوکز) برای انرژی تأثیر می گذارد. این کار بدن را از استفاده صحیح از انسولین باز می دارد که در صورت عدم درمان می تواند منجر به افزایش سطح قند خون شود.
با گذشت زمان، دیابت نوع 2 می تواند آسیب جدی به بدن، به ویژه اعصاب و عروق خونی وارد کند.
دیابت نوع 2 اغلب قابل پیشگیری است. عواملی که در ایجاد دیابت نوع 2 نقش دارند عبارتند از: اضافه وزن، ورزش نکردن کافی و ژنتیک. تشخیص زودهنگام برای جلوگیری از بدترین عوارض دیابت نوع 2 مهم است. بهترین راه برای تشخیص زودهنگام دیابت انجام معاینات منظم و آزمایش خون تحت نظر یک پزشک است.
علائم دیابت نوع 2 می تواند خفیف باشد. ممکن است چندین سال طول بکشد تا مورد توجه قرار گیرند. علائم ممکن است مشابه علائم دیابت نوع 1 باشد. اما اغلب کمتر مشخص می شود. در نتیجه، بیماری ممکن است چندین سال پس از شروع و پس از بروز عوارض، تشخیص داده شود.
بیش از 95 درصد افراد مبتلا به دیابت به دیابت نوع 2 مبتلا هستند. دیابت نوع 2 قبلاً غیر وابسته به انسولین نامیده می شد. تا همین اواخر، این نوع دیابت فقط در بزرگسالان مشاهده می شد. اما اکنون به طور فزاینده ای در کودکان نیز مشاهده می شود.
دیابت بارداری:
دیابت بارداری هیپرگلیسمی با مقادیر گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی اما کمتر از مقادیر تشخیصی دیابت است. این دیابت در دوران بارداری رخ می دهد.
زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر افزایش عوارض در دوران بارداری و زایمان هستند. این زنان و احتمالاً فرزندانشان نیز در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده هستند.
دیابت بارداری از طریق غربالگری قبل از تولد تشخیص داده می شود، نه از طریق علائم گزارش شده.
اختلال در تحمل گلوکز و اختلال در قند خون ناشتا:
اختلال تحمل گلوکز (IGT) و اختلال قند خون ناشتا (IFG) شرایط میانی در انتقال بین طبیعی بودن و دیابت هستند. افراد مبتلا به IGT یا IFG در معرض خطر بالای پیشرفت به دیابت نوع 2 هستند. اگرچه این امر اجتناب ناپذیر نیست.
پیشگیری از دیابت:
تغییر سبک زندگی بهترین راه برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن ابتلا به دیابت نوع 2 است.
برای کمک به پیشگیری از دیابت نوع 2 و عوارض آن، افراد باید:
وزن را در محدوده سالم حفظ کنند.
با حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط در روز از نظر بدنی فعال بمانند.
رژیم غذایی سالم داشته باشند و از شکر و چربی های اشباع شده پرهیز کنند.
تنباکو نکشند.
10 عارضه دیابت:
قند خون بالا ناشی از مدیریت نادرست دیابت می تواند منجر به عوارض خطرناکی شود. دیابت شایع ترین علت نابینایی، نارسایی کلیه و قطع بدون ضربه انگشتان پا، پا یا ساق پا است. سوء مدیریت دیابت همچنین می تواند منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی، آسیب عصبی و کاهش جریان خون شود که می تواند باعث قطع عضو شود. افراد مبتلا به دیابت ممکن است واکنش های تهدید کننده زندگی به قند خون بسیار بالا و همچنین قند خون بسیار پایین ناشی از داروهای دیابت داشته باشند.
اگر کنترل نشود، دیابت می تواند عوارض زیادی ایجاد کند که می تواند تقریباً همه اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد. عوارض دیابت عبارتند از:
- بیماری قلبی
- سکته
- بیماری کلیوی
- آسیب عصبی
- آسیب چشم
- مشکلات گوارشی
- اختلال در نعوظ
- مشکلات پوستی
- عفونت
- مشکلات دندانی
-
بیماری قلبی:
بیماری قلبی یکی از شایع ترین عوارض دیابت است. در هر ویزیت پزشک ممکن است آزمایش های مختلفی را برای بررسی بیماری قلبی انجام دهد و به فرد در جلوگیری از هرگونه مشکل جدی مرتبط با قلب کمک کند. پزشک فشار خون را بررسی می کند. همچنین با آزمایش خون سطح کلسترول LDL و تری گلیسیرید را بررسی می کند.
-
سکته:
علائم و نشانه های سکته مغزی شامل ضعف ناگهانی در یک طرف صورت یا بدن است. در صورت بروز یکی از علائم: بی حسی در صورت، بازو یا پا، مشکل در صحبت کردن، مشکل در دیدن با هر دو چشم، یا سرگیجه لازم است به پزشک مراجعه کنند. چرا که ممکن است به یک متخصص مغز و اعصاب یا سایر متخصصان سکته ارجاع داده شوند.
-
نفروپاتی دیابتی (بیماری کلیه):
اگر فرد دیابت دارد، آزمایش ادرار باید سالانه برای بررسی نفروپاتی دیابتی (بیماری کلیوی) انجام شود. یک آزمایش خون پایه کراتینین نیز باید برای تعیین عملکرد کلیه انجام شود. اگر احتمال ابتلا به بیماری کلیوی به دلیل فشار خون بالا، بیماری قلبی یا سابقه خانوادگی نارسایی کلیه وجود دارد، ممکن است نیاز به آزمایش بیشتر وجود داشته باشد.
-
نوروپاتی دیابتی (آسیب عصبی):
با گذشت زمان، دیابت می تواند باعث آسیب عصبی شود که علائم بی حسی، سوزش یا درد را در دست ها یا پاها ایجاد کند. اگر پوست بی حس شود، فرد ممکن است متوجه زخم های کوچکی نشود و به تهدید بزرگتری برای سلامتی تبدیل شود. در این صورت لازم است فرد هر روز پاها و دست های خود را از نظر قرمزی، پینه، ترک یا شکستگی پوست بررسی کند.
اگر نوروپاتی دیابتی محیطی برای فرد تشخیص داده شود، در هر ویزیت، پزشک معاینات کامل پا را انجام می دهد.
-
رتینوپاتی دیابتی (آسیب چشمی):
برای محافظت از بینایی، همه افراد مبتلا به دیابت باید حداقل سالیانه به چشم پزشک مراجعه کنند. به عنوان بخشی از معاینه چشم، پزشک چشم ها را گشاد می کند تا بتوانند پشت چشم (شبکیه) را ببینند و تشخیص دهد که آیا دیابت باعث آسیب می شود یا خیر.
برای این آزمایش، پزشک قطره هایی را در چشمان فرد می ریزد که به طور موقت مردمک چشم را بزرگتر می کند. سپس، از یک لنز بزرگنمایی ویژه برای بررسی شبکیه و اعصاب بینایی استفاده میکند. آنها همچنین فشار چشم، دید جانبی و دید از راه دور را آزمایش خواهند کرد.
در افراد مبتلا به دیابت نوع 1، این معاینات سالانه باید در عرض 3 تا 5 سال پس از دیابت، زمانی که بیمار 10 ساله یا بیشتر شود، شروع شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 پس از تشخیص باید اولین معاینه چشم خود را انجام دهند. کسانی که دارای عوارض چشمی هستند ممکن است نیاز داشته باشند که بیشتر به چشم پزشک مراجعه کنند. زنان مبتلا به دیابت که باردار می شوند باید در سه ماهه اول یک معاینه جامع چشم و در طول بارداری خود با چشم پزشک در ارتباط باشند. (این توصیه برای زنانی که دیابت بارداری دارند، صدق نمی کند.)
-
مشکلات گوارشی (گاستروپارزی):
دیابت خطر گاستروپارزی (فلج معده) را افزایش می دهد. با گاستروپارزی، اعصاب معده آسیب می بیند و به درستی کار نمی کند و همین سبب می شود که محتویات معده، زمان زیادی در معده باشد و مدیریت سطح گلوکز خون را دشوار می کند. گاهی اوقات، تغییر رژیم غذایی می تواند کمک کننده باشد. برخی داروها و درمان ها برای گاستروپارزی وجود دارد.
همچنین ممکن است به یک یا چند مورد از این تست ها نیاز باشد: آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، سری GI بالا، سینتی گرافی تخلیه معده، قرص هوشمند و تست تنفس تخلیه معده. این آزمایش ها بیشتر شامل خوردن یا نوشیدن چیزی یا انجام آزمایش تصویربرداری (مانند اشعه ایکس) برای کمک به پزشک برای بررسی اینکه آیا سیستم گوارش به خوبی کار میکند یا خیر می باشد.
-
اختلال در نعوظ:
دیابت احتمال ابتلا به اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی را افزایش می دهد. برای برخی از مردان، اتخاذ یک سبک زندگی سالم تر، مانند ترک سیگار، ورزش منظم و کاهش استرس، ممکن است تنها چیزی باشد که برای رفع اختلال نعوظ لازم است. مهم است که فرد با پزشک در مورد اختلال نعوظ صحبت کند. زیرا پزشک می تواند راه حل های دیگری را توصیه کند. از جمله داروها، دستگاه انقباض خلاء (VCD) و سایر داروهای کمکی اختلال نعوظ، که می توانند به فرد کمک کنند.
-
مشکلات پوستی:
تقریباً یک سوم افراد مبتلا به دیابت در دوره ای از زندگی خود به بیماری پوستی مرتبط با دیابت مبتلا می شوند. سطوح بالای گلوکز در خون زمینه مناسبی برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم می کند و می تواند توانایی بدن برای بهبودی را کاهش دهد. خوشبختانه، بسیاری از بیماری های پوستی در صورت تشخیص زودهنگام قابل پیشگیری و درمان موفقیت آمیز هستند. اگر در دیابت نوع 2 از پوست به درستی مراقبت نشود، یک بیماری پوستی جزئی می تواند به یک مشکل جدی با عواقب بالقوه شدید تبدیل شود.
-
عفونت:
دیابت نوع 2 توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را کاهش می دهد. گلوکز خون بالا منجر به سطوح بالای قند در بافت های بدن می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، باکتری ها رشد می کنند و عفونت ها می توانند سریعتر ایجاد شوند. محل های رایج عفونت: مثانه، کلیه ها، واژن، لثه ها، پاها و پوست هستند. درمان زودهنگام عفونت ها می تواند از عوارض جدی تر جلوگیری کند.
-
مشکلات دندانی در دیابت:
افراد مبتلا به دیابت بیشتر از حد معمول با خطر مشکلات جدی سلامت دهان و دندان روبرو هستند. هرچه قند خون کنترل نشده بیشتر باشد، احتمال بروز مشکلات سلامت دندان و دهان بیشتر می شود. این به این دلیل است که دیابت کنترل نشده گلبول های سفید را که دفاع اصلی بدن در برابر عفونت هایی هستند که در دهان ایجاد می شوند، مختل می کند. با گذشت زمان، پلاک درمان نشده می تواند منجر به پوسیدگی دندان، بیماری لثه (ژنژیویت)، پریودنتیت و از دست دادن دندان شود. بنابراین باید مراقب علائم مشکلات لثه، از جمله لثه های متورم، حساس یا خونریزی بود. به طور کلی توصیه می شود برای جلوگیری از مشکلات جدی دندانی برای تمیز کردن و معاینه منظم به دندانپزشک مراجعه شود.
سایر آزمایشات برای عوارض دیابت:
آزمایش خون A1c:
بیشتر عوارض دیابت با سطح قند خون خیلی بالا یا خیلی پایین مرتبط است. آزمایش خون A1c یک راه کلیدی برای بررسی این است که سطح قند خون از حالت عادی خارج نشده است. تا زمانی که سطح قند خون فرد ثابت نشود، پزشک ممکن است چهار بار در سال آزمایش A1c را انجام دهد. از آن به بعد، فرد دو بار در سال آزمایش خواهد داد.
در این آزمایش پزشک از بازو یا انگشت فرد نمونه خون می گیرد تا میانگین قند خون را در 3 ماه گذشته اندازه گیری کند.
اگر فرد انسولین مصرف میکند یا سطح قند خون او غیرقابل کنترل است، ممکن است پزشک توصیه کند که هر روز چند بار در خانه آزمایش را تکرار کند. پزشک همچنین ممکن است یک مانیتور مداوم قند تجویز کند که در آن یک سنسور زیر پوست فرد قرار می گیرد و به طور مداوم سطح گلوکز را کنترل می کند.
تست کتواسیدوز دیابتی (DKA):
وقتی سلول های فرد گلوکز کافی دریافت نمیکند، شروع به سوزاندن چربی برای انرژی میکند، که موادی به نام کتون را می‌سازد. سطوح بالای کتون نشان می دهد که دیابت از کنترل خارج شده است یا فرد در حال بیمار شدن می باشد. این موضوع می تواند منجر به کتواسیدوز دیابتی (DKA) شود که یک عارضه خطرناک است.
پزشک ممکن است به فرد توصیه کند نمونه ادرار را در خانه بگیرد و سطح کتون را با یک نوار تست مخصوص بررسی کند اگر:
سطح قند خون فرد بالاست (معمولاً بیش از 240 میلی گرم در دسی لیتر) نشان دهنده بیماری است.
علائم DKA از جمله: خشکی دهان و نیاز مکرر به ادرار کردن می باشد.
آزمایشات تیروئید:
دیابت با وضعیتی به نام کم کاری تیروئید مرتبط است. این زمانی است که غده تیروئید فرد به اندازه کافی هورمون های کنترل کننده متابولیسم را تولید نمی کند.
انجمن دیابت آمریکا غربالگری جهانی تیروئید را در دیابت نوع 1 توصیه می کند.
در صورتی که احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید بیشتر است، اگر یک زن بالای 40 سال باشند یا سابقه خانوادگی بیماری تیروئید داشته باشند، ممکن است پزشک توصیه کند هر 1 تا 2 سال یک بار آزمایش تیروئید را انجام دهند.
تشخیص و درمان دیابت:
تشخیص زودهنگام را می توان از طریق آزمایش نسبتاً ارزان گلوکز خون انجام داد. یکی از مهم ترین راه های درمان دیابت، حفظ سبک زندگی سالم است.
برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نیاز به مصرف داروهایی برای کمک به کنترل سطح قند خون دارند. اینها می توانند شامل تزریق انسولین یا سایر داروها باشند. برخی از نمونه ها عبارتند از: متفورمین، سولفونیل اوره ها، مهارکننده های حامل سدیم-گلوکز نوع 2 (SGLT-2).
همراه با داروهای کاهش قند خون، افراد مبتلا به دیابت اغلب به داروهایی برای کاهش فشار خون و استاتین ها برای کاهش خطر عوارض نیاز دارند.
ممکن است برای درمان اثرات دیابت به مراقبت های پزشکی اضافی نیاز باشد:
مراقبت از پا برای درمان زخم
غربالگری و درمان بیماری کلیوی
معاینه چشم برای غربالگری رتینوپاتی (که باعث نابینایی می شود).
مطالب مشابه:
دیابت و رژیم غذایی کم کربوهیدرات
بیماری التهابی روده و دیابت
مصرف غذا در شب و دیابت
دیابت نوع ۲ در کودکان
دیابت بارداری و پره اکلامپسی
منابع: webmd ، who ، endocrine ، medlineplus
