هیپرپرولاکتینمی

هیپرپرولاکتینمی وضعیتی است که در آن  فرد سطوح بالایی از هورمون پرولاکتین در جریان خون خود دارد.

غده هیپوفیز هورمونی به نام پرولاکتین (که همچنین به عنوان لاکتوتروپین شناخته می شود) را تولید و ترشح می کند. این هورمون مسئول حفظ تولید شیر مادر، شیردهی و رشد سینه هاست. اما سیستم ها و قسمت های دیگر بدن مانند: سیستم عصبی مرکزی، سیستم ایمنی، رحم و غدد پستانی قادر به تولید پرولاکتین هستند.

بنابراین، هیپرپرولاکتینمی در زنان باردار بسیار شایع است و یک وضعیت نگران کننده نیست.

با این حال، زمانی نگران کننده می شود که سطح پرولاکتین از سطوح طبیعی خارج شود، که عبارتند از:

• برای زنان: کمتر از 25 نانوگرم در میلی لیتر (ng/mL)
• برای مردان: کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر
• برای زنان باردار: بین 200-500 نانوگرم در میلی لیتر

سطح پرولاکتین معمولاً در افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) و افراد غیر شیرده و غیر باردار پایین است. بر اساس تحقیقات، شیوع هیپرپرولاکتینمی در بزرگسالان حدود 0.4 درصد است. در حالی که در زنان مبتلا به اختلالات تولید مثل بین 9 تا 17 درصد است. هیپرپرولاکتینمی در کودکان نادر است.

شیوع هیپرپرولاکتینمی:

هیپرپرولاکتینمی کمتر از 1 درصد از جمعیت عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد. شایع ترین علت هیپرپرولاکتینمی پرولاکتینوما، یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) آزاد کننده پرولاکتین است. میزان پرولاکتینوما در افرادی که در بدو تولد زن تعیین شده اند، حدود 30 در هر 100000 نفر و در افرادی که در بدو تولد مرد هستند، 10 در هر 100000 است.

علائم هیپرپرولاکتینمی:

برخی از افرادی که هیپرپرولاکتینمی دارند علائم بسیار خفیف دارند یا بدون علائم هستند. در برخی موارد دیگر، ممکن است علائم زیر تجربه شود.

هیپرپرولاکتینمی می تواند علائم زیر را ایجاد کند:

ناباروری، خشکی واژن، کاهش میل جنسی، یائسگی یا پریودهای نامنظم، ترشح شیر در زمانی که باردار نیستید یا به سینه شیر می دهید (گالاکتوره)، سردردهای مکرر، حالت تهوع و بسیاری موارد دیگر.

در مردان، ممکن است علائم به صورت رشد غیر معمول سینه، اختلال نعوظ، کاهش سطح تستوسترون یا میل جنسی، ناباروری، تغییرات در بینایی، آکنه یا سردردهای مکرر و بسیاری موارد دیگر می باشد.

علت هیپرپرولاکتینمی:

علل هیپرپرولاکتینمی زیادی وجود دارد. در طول بارداری و بعد از آن، سطح پرولاکتین برای تسهیل رشد سینه و تولید شیر افزایش می یابد. اما این طبیعی است و نباید باعث نگرانی شود.

عوامل دیگری که باعث هیپرپرولاکتینمی می شوند و می توانند نگران کننده باشند عبارتند از:

پرولاکتینوما (شایع ترین علت):

یک تومور غیر سرطانی است که در غده هیپوفیز ایجاد می شود و منجر به تولید بیش از حد پرولاکتین و کاهش سطح هورمون های جنسی در بدن می شود.

یک مورد شدید پرولاکتینوما، به عنوان مثال: تومورهای با اندازه بزرگ، می تواند باعث ناباروری هیپرپرولاکتینمی شود. علاوه بر این، می تواند منجر به مشکلات بینایی، حالت تهوع، سردردهای مکرر و غیره شود.

علاوه بر پرولاکتینوما، برخی دیگر از تومورهای غده هیپوفیز می توانند باعث هیپرپرولاکتینمی شوند. آنها همچنین با سرکوب دوپامین سطح پرولاکتین را افزایش می دهند.

 داروهای خاص:

مصرف برخی داروها می تواند باعث هیپرپرولاکتینمی شود. به عنوان مثال: مغز ماده شیمیایی دوپامین را برای سرکوب تولید پرولاکتین تولید می کند.

هنگامی که داروهایی مانند: قرص های ضد بارداری مصرف می شود، بر تولید دوپامین تأثیر منفی می گذارند و سطح پرولاکتین در بدن افزایش می یابد.

سایر تومورهای غده هیپوفیز، مشکلات هیپوتالاموس:

هیپوتالاموس (بخشی از مغز) غده هیپوفیز و سیستم عصبی را به هم متصل می کند.

هنگامی که یک عفونت، ضربه یا تومور بر هیپوتالاموس تأثیر می گذارد، منجر به افزایش تولید پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی) می شود.

بیماری ها:

برخی بیماری‌ها می‌توانند تولید پرولاکتین را در خون فراتر از حد طبیعی افزایش دهند، مانند:

• بیماری مزمن کلیه (CKD)
• کم کاری تیروئید
• صدمات قفسه سینه مانند: شکستگی استخوان سینه، دنده ها و آمبولی ریه
• زونا (عفونتی که منجر به بثورات دردناک می شود.)
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• سندرم کوشینگ (بیماری ناشی از سطوح بالای کورتیزول)

گاهی اوقات، هیچ دلیلی برای هیپرپرولاکتینمی یافت نمی شود و به عنوان هیپرپرولاکتینمی ایدیوپاتیک شناخته می شود. معمولاً پس از چند ماه بدون درمان از بین می رود.

درمان هیپرپرولاکتینمی:

قبل از شروع درمان هیپرپرولاکتینمی، باید عامل ایجاد کننده این بیماری را شناخت. برای این کار باید با پزشک مشورت کنید.

یک پزشک قبل از توصیه هر گونه درمانی برای این بیماری، اطلاعاتی در مورد سابقه بیماری به دست می آورد. برای بررسی سطح پرولاکتین در خون باید آزمایش خون انجام داد. اگر مشخص شود که افزایش یافته است، پزشک آزمایش های دیگری را برای تأیید یا رد عامل ایجاد کننده توصیه می کند.

برای تعیین سطح هورمون تیروئید و سایر هورمون ها در خون، باید آزمایش خون تکرار شود.

همچنین برای بررسی وجود تومورهای غده هیپوفیز و آسیب به بافت ها، باید MRI انجام شود.

هنگامی که هیپرپرولاکتینمی در فرد تشخیص داده شد، پزشک بسته به عامل ایجاد کننده، روش های درمانی زیر را توصیه می کند. هدف اصلی همه این روش ها کاهش سطح بالای پرولاکتین در خون است.

داروها: یک مطالعه نشان می دهد که آگونیست های دوپامین برای درمان هیپرپرولاکتینمی در زنان و مردان بسیار موثر هستند. آنها سطح دوپامین را افزایش می دهند، سطح پرولاکتین را کاهش می دهند و اندازه تومورها را کاهش می دهند.

هورمون تیروئید مصنوعی: برای درمان کم کاری تیروئید که با افزایش عملکرد تیروئید و کاهش تولید پرولاکتین باعث هیپرپرولاکتینمی می شود، استفاده می شود.

داروهای جایگزین: هنگامی که داروها باعث هیپرپرولاکتینمی می شوند، پزشک ممکن است توقف آنها را توصیه کند. با این حال، اگر آنها برای سلامتی فرد ضروری باشند، پزشک ممکن است داروهای دیگری را برای کنترل افزایش سطح پرولاکتین تجویز کند.

جراحی: در برخی موارد، زمانی که داروها در مدیریت هیپرپرولاکتینمی مؤثر نیستند، جراحی برای برداشتن پرولاکتینوما یا سایر تومورهای غده هیپوفیز انجام می شود.

پرتودرمانی: در برخی موارد، زمانی که هم داروها و هم جراحی تاثیرگذار نباشند، پرتودرمانی برای کوچک کردن اندازه تومور انجام می شود.

عوارض:

هیپرپرولاکتینمی درمان نشده، می تواند سبب بروز عوارض زیر شود:

از دست دادن استخوان: تولید بیش از حد پرولاکتین می تواند به طور قابل توجهی تولید هورمون جنسی را کاهش دهد و منجر به کاهش تراکم استخوان یا از دست دادن استخوان شود.

کاهش بینایی: پرولاکتینومای درمان نشده می تواند باعث کاهش بینایی، کاهش دید محیطی و دوبینی شود.

مشکلات بارداری: هیپرپرولاکتینمی درمان نشده می تواند باردار شدن را دشوار کند یا باعث ایجاد عوارض در دوران بارداری شود.

از آنجایی که هیپرپرولاکتینمی می تواند منجر به عوارض شود، درمان به موقع آن بسیار مهم است.

مطالب مشابه:

اختلال ارثی لخته شدن خون

کوریوکارسینوما

دیستروفی سمپاتیک رفلکس (RSD)

شایع ترین بیماری های گوارشی

بیماری های گوارشی

منابع: birlafertility ، my.clevelandclinic